In deze podcast bespreken we de mogelijke impact van de herverkiezing van Donald Trump op de cyberveiligheid in Europa, met een focus op Nederland en België. Het artikel analyseert het "Project 2025" van The Heritage Foundation, dat voorstelt om de rol van de Cybersecurity and Infrastructure Security Agency (CISA) te verminderen. We onderzoeken de gevolgen van deze beleidsverandering voor de internationale samenwerking op het gebied van cyberveiligheid, en beargumenteren dat een terugtrekking van de VS uit een leidende rol de dreiging van cyberaanvallen vanuit Rusland en China zou kunnen vergroten. Het artikel pleit voor een versterking van de Europese cyberverdediging door middel van samenwerking, technologische innovatie en opleiding om de cyberweerbaarheid te vergroten.
De herverkiezing van Donald Trump als president van de Verenigde Staten voor de periode 2025-2029 roept wereldwijd vragen op over de gevolgen voor cyberveiligheid. Vooral in Europa, Nederland en België kan Trumps beleid aanzienlijke invloed hebben. In dit artikel gaan we dieper in op de verwachte veranderingen en uitdagingen, zoals omschreven in de beleidsblauwdruk ‘Project 2025’ van de conservatieve denktank The Heritage Foundation. Deze ontwikkelingen kunnen een nieuw cyberlandschap schetsen en vragen om aangepaste strategieën.
Amerikaanse cyberdefensie onder druk: Wat betekent het voor Europa?
Een van de meest ingrijpende voorstellen uit ‘Project 2025’ is de hervorming van de Cybersecurity and Infrastructure Security Agency (CISA). De plannen richten zich op een drastische beperking van CISA’s verantwoordelijkheden, vooral op het gebied van verkiezingsbeveiliging en desinformatie. Daarnaast wordt overwogen om CISA onder het Department of Transportation te plaatsen, wat zijn effectiviteit waarschijnlijk ernstig zal beperken. Zonder sterke cyberdefensie blijft de VS kwetsbaar, en dat heeft onvermijdelijk gevolgen voor Europa, dat regelmatig met grensoverschrijdende cyberaanvallen te maken krijgt.
In dit licht zouden Europese landen hun cyberbeveiliging verder moeten versterken, vooral gezien de toenemende dreigingen vanuit Rusland en China. De Nederlandse Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) heeft al eerder gewaarschuwd voor deze toename. Wanneer de Amerikaanse capaciteit om cyberdreigingen te detecteren en tegen te houden vermindert, kan dit een kettingreactie veroorzaken. Cybercriminelen, die internationaal opereren, zullen waarschijnlijk gebruikmaken van een verzwakt CISA en andere federale instanties om vaker toe te slaan.
‘America First’ en minder internationale samenwerking: Europa in gevaar?
Een hernieuwde focus op het ‘America First’-beleid betekent dat de VS zich waarschijnlijk minder intensief zal richten op internationale samenwerkingen. Hoewel nationale veiligheid voor elke staat belangrijk is, kan het ondermijnen van de internationale coördinatie cybercriminelen meer speelruimte bieden. Voor Europa, en met name voor Nederland en België, zijn partnerschappen met de VS op het gebied van cyberbeveiliging van onschatbare waarde. Dit geldt vooral voor de uitwisseling van informatie en gecoördineerde acties tegen dreigingen die vaak gelijktijdig meerdere landen treffen.
Internationale samenwerking staat centraal in de verdediging tegen cyberdreigingen, maar onder een isolationistisch beleid kan de rol van de VS als betrouwbare cyberpartner afnemen. De EU en haar lidstaten zullen in dat geval eigen initiatieven moeten nemen. Bijvoorbeeld, door samen te werken met andere internationale partners of door nieuwe overeenkomsten te sluiten binnen de Europese Unie zelf. Deze veranderingen zullen investeringen vergen en waarschijnlijk een toename in Europese defensie-uitgaven, wat voor sommige lidstaten een uitdaging kan zijn.
Geopolitieke verschuivingen: Toenemende risico’s vanuit Rusland en China
Tijdens zijn eerdere ambtstermijn bouwde Trump vaak gespannen relaties op met verschillende wereldleiders, wat nu opnieuw kan leiden tot geopolitieke verschuivingen. Landen als Rusland en China hebben de afgelopen jaren geïnvesteerd in hun cybercapaciteiten, waarbij ze zich soms richten op spionage, invloedscampagnes of het verstoren van kritieke infrastructuren in Europa en de VS. Als Trump’s beleid leidt tot verder oplopende spanningen, zou dit kunnen leiden tot een intensivering van cyberoorlogsvoering door deze landen tegen zowel Amerikaanse als Europese belangen.
Nederland en België kunnen daardoor een verhoogd risico lopen op cyberaanvallen vanuit Rusland en China. In recente rapporten heeft de NCTV deze landen geïdentificeerd als belangrijke dreigingen, met geavanceerde technieken die gericht zijn op het ondermijnen van politieke stabiliteit en economische infrastructuur. Een slechtere samenwerking met de VS zou betekenen dat Europese landen meer op eigen kracht moeten reageren, wat hen dwingt om sterkere verdedigingsmaatregelen te ontwikkelen. Dit kan variëren van betere monitoringsystemen tot het trainen van gespecialiseerde cyberteams.
Minder toezicht en handhaving: Een voordeel voor cybercriminelen?
Trump’s ‘Project 2025’ suggereert verder dat federale agentschappen zoals CISA en andere cyberbeveiligingsinstanties minder middelen en bevoegdheden zouden krijgen. Voor cybercriminelen betekent dit minder controle en een lagere kans om gepakt te worden. Deze verminderde inzet van middelen voor cyberbeveiliging creëert kansen voor zowel individuele hackers als georganiseerde criminele netwerken om hun operaties uit te breiden, en dat wereldwijd.
Met name georganiseerde cybercriminelen profiteren van minder toezicht, aangezien ze zich meer kunnen richten op grensoverschrijdende activiteiten zonder al te veel risico’s op arrestatie of vervolging. Voor Europa kan dit betekenen dat cyberaanvallen op bedrijven, banken en overheidsinstellingen zullen toenemen. Naast het risico op directe aanvallen zullen deze criminele netwerken proberen om gevoelige informatie te verzamelen en zwakke plekken te vinden in Europese infrastructuren.
Voor Nederland en België, waar de economie sterk digitaal afhankelijk is, betekent dit dat extra maatregelen nodig zijn om deze toenemende dreiging tegen te gaan. Dit zou kunnen bestaan uit striktere regelgeving, betere beveiligingseisen voor bedrijven en intensievere samenwerking met cybersecuritybedrijven.
Cyberoorlogsvoering en de veranderende geopolitieke dynamiek
Trump’s beleid zou ook kunnen leiden tot nieuwe ontwikkelingen in cyberoorlogsvoering, zowel op het gebied van technologie als strategie. Een toenemende focus op binnenlandse aangelegenheden zou betekenen dat de VS zich minder bezig houdt met internationale cyberdreigingen, wat juist de druk op Europa kan vergroten. Cyberoorlogsvoering verandert continu en wordt steeds complexer, waarbij staten als Rusland en China nieuwe methoden ontwikkelen om het Westen digitaal te destabiliseren.
Als de VS ervoor kiest om een passieve rol aan te nemen, kunnen Europese landen zoals Nederland en België een grotere verantwoordelijkheid krijgen om niet alleen zichzelf, maar ook Europese belangen te beschermen. Dit betekent dat Europese landen mogelijk hun cybercapaciteiten moeten uitbreiden om voorbereid te zijn op hybride aanvallen die naast digitale dreigingen ook fysieke schade kunnen aanrichten. Infrastructuur, energievoorziening, en financiële instellingen zijn allemaal potentiële doelwitten die onder vuur kunnen komen te liggen.
Nieuwe Europese initiatieven en de rol van het Cybersecurity Competence Centre
Nu de VS mogelijk een stap terugzet, is de tijd rijp voor Europa om zijn eigen cyberdefensie te versterken. Een belangrijke stap in deze richting is de oprichting van het European Cybersecurity Competence Centre. Dit initiatief heeft als doel om de samenwerking en innovatie op het gebied van cyberveiligheid te verbeteren en Europese landen minder afhankelijk te maken van externe actoren. Door binnen Europa kennis en middelen te bundelen, kunnen landen gezamenlijk weerstand bieden tegen cyberdreigingen en standaarden ontwikkelen die in de hele EU kunnen worden geïmplementeerd.
Voor Nederland en België kan het Cybersecurity Competence Centre waardevol zijn in het ontwikkelen van geavanceerde technologieën en het delen van cruciale informatie over nieuwe dreigingen. Dit is met name belangrijk, gezien de noodzaak voor Europese landen om gezamenlijk op te treden en minder afhankelijk te zijn van Amerikaanse technologie en kennis. Het centrum kan ook helpen bij het opstellen van richtlijnen voor kritieke sectoren zoals gezondheidszorg, transport en energie, die vaak kwetsbaar zijn voor cyberaanvallen.
Het belang van technologische innovatie en opleidingsprogramma’s
Een sterkere Europese cyberverdediging vergt niet alleen samenwerking, maar ook voortdurende innovatie en het opleiden van nieuwe experts. Technologieën zoals kunstmatige intelligentie (AI) en machine learning kunnen helpen bij het detecteren van nieuwe dreigingen en het reageren op aanvallen voordat ze escaleren. Om de dreigingen het hoofd te bieden, zouden Europese landen moeten investeren in het ontwikkelen en integreren van deze technologieën in hun infrastructuren.
Opleidingsprogramma’s voor cybersecurity-professionals worden ook steeds belangrijker. Europa kampt momenteel met een tekort aan gekwalificeerd personeel op dit gebied, wat een risico vormt voor de digitale weerbaarheid. Nederland en België kunnen deze uitdaging aangaan door opleidingsprogramma’s te stimuleren die gericht zijn op digitale veiligheid en cyberbeveiliging. Zo kunnen deze landen een pool van specialisten creëren die snel kunnen reageren op dreigingen en samenwerken met Europese en internationale partners.
Europese landen moeten voorbereid zijn op een veranderende cyberwereld
De herverkiezing van Donald Trump als president van de Verenigde Staten kan vergaande gevolgen hebben voor de cyberveiligheid in Europa, Nederland en België. De voorstellen uit ‘Project 2025’ suggereren een mogelijke verzwakking van de Amerikaanse cyberverdediging en een vermindering van internationale samenwerking, wat zowel kansen biedt aan cybercriminelen als de complexiteit van cyberoorlogsvoering vergroot.
Voor Europese landen is het van cruciaal belang om hun cyberverdediging te versterken en voorbereid te zijn op een toekomst waarin de VS een kleinere rol speelt in cyberveiligheid. Door samen te werken met Europese partners, technologie te ontwikkelen en in opleiding te investeren, kunnen Nederland en België zichzelf beter beschermen tegen toenemende cyberdreigingen en zich aanpassen aan de snel veranderende realiteit van cyberoorlogsvoering.
Bronnen: politifact, wired, cisa
Ontdek meer over cybercrime en het darkweb in onze uitgebreide bibliotheek. Voor een gestructureerd overzicht van relevante onderwerpen kun je terecht op onze onderwerpenpagina, waar je een alfabetisch gerangsch