Nederland, bekend om zijn vooruitstrevende digitale economie en strategische locatie in Europa, is de afgelopen jaren een brandpunt van cyberdreigingen geworden. Als toonaangevend centrum voor technologie, financiën en logistiek is de Nederlandse economie nauw verweven met het wereldwijde digitale weefsel, waardoor het een hoofddoelwit is voor cybercriminelen en door staten gesponsorde dreigingsactoren.
Recente gegevens wijzen op een scherpe stijging van cyberaanvallen die gericht zijn op Nederlandse kritieke infrastructuur en sleutelindustrieën. Deze aanvallen worden steeds geavanceerder, aangezien de evoluerende tactieken, technieken en procedures (TTP's) van deze dreigingsactoren een trend weerspiegelen naar meer complexe en gerichte cyberoperaties.
Nederland heeft een toestroom van cyberdreigingen gezien vanuit diverse bronnen, waaronder georganiseerde misdaadgroepen en staatsactoren. De prominente rol van het land in internationale handel en zijn geavanceerde technologische infrastructuur maken het een lucratieve doelwit voor cyberespionage, financiële diefstal en ontwrichtende aanvallen.
Het darkweb speelt een cruciale rol bij het faciliteren van deze cyberdreigingen, door een platform te bieden voor het uitwisselen van kwaadaardige tools, gestolen gegevens en illegale diensten. De anonimiteit die het darkweb biedt, vormt aanzienlijke uitdagingen voor Nederlandse cybersecurityprofessionals bij het voorkomen en beperken van deze dreigingen.
Dit rapport 'SOCRadar - Netherlands threat landscape report 2024' gaat diep in op de gedetailleerde analyse van het dreigingslandschap in Nederland, gebruikmakend van uitgebreide gegevens uit zowel openbronnen als eigen inlichtingen. Door cyberactiviteit te monitoren en aanvalspatronen te analyseren, biedt het team een diepgaand overzicht van de dreigingen waarmee Nederlandse entiteiten worden geconfronteerd. De inzichten die in dit rapport worden gepresenteerd, zijn bedoeld om belanghebbenden in zowel de publieke als de private sector te helpen hun cybersecuritymaatregelen te versterken, risico's te beperken en de veerkracht van Nederland tegen toekomstige cyberdreigingen te vergroten.
Donkere dynamiek op het web
In 2023 waren er 72 dreigingsactoren actief die zich specifiek richtten op Nederlandse ondernemingen. Deze actoren plaatsten gezamenlijk 158 keer berichten op het darkweb, voornamelijk met betrekking tot de handel in databases. Dit benadrukt het belang van robuuste databeveiligingsmaatregelen. De retailhandel werd bijzonder vaak getroffen, wat deze sector aanduidt als een kritiek en kwetsbaar punt voor digitale dreigingen.
Daarnaast kampte Nederland met 186 unieke ransomware-incidenten gedurende het jaar, waarbij 62 aanvallen het land als primair doelwit aanwezen. Dit onthult een gerichte agressie van dreigingsactoren. Vooraanstaande ransomwaregroepen zoals Cl0p, LockBit 3.0 en ALPHV Blackcat hadden het specifiek gemunt op Nederland, wat de hoge inzet en verfijning van het cyberdreigingslandschap in het land aangeeft.
Gevolgen van Stealer Logs en Phishing
De wijdverspreide toepassing van Stealer Logs in 2023 leidde tot aanzienlijke datalekken, waarbij kritieke gegevens van duizenden Nederlanders gecompromitteerd werden. Phishingaanvallen bleven een prominente dreiging, met 3.077 geregistreerde aanvallen, waarbij een duidelijke nadruk lag op de opkomende sector van bankieren, wat de groeiende cyberdreigingen binnen deze innovatieve financiële technologieën belicht.
Recordaantal DDoS-aanvallen
Nederland ondervond een recordaantal DDoS-aanvallen, met een enkele aanval die 23 aanvalsvectoren omvatte en een maximale bandbreedte van 590 Gbps bereikte. In totaal werden 48.178 DDoS-incidenten geregistreerd, wat de intense en escalerende cyberaanval-activiteit in het land illustreert.
Dit deel van het rapport belicht enkele van de meest kritieke cybersecurity-uitdagingen waarmee Nederlandse organisaties te maken hebben en zal verder worden aangevuld met specifieke voorbeelden en aanbevolen strategieën in de volgende secties van het artikel.
Ransomware en zijn aanhoudende dreiging
De prominente ransomwaregroepen zoals Cl0p, LockBit 3.0, en ALPHV Blackcat bleken een bijzondere focus op Nederland te hebben, wat wijst op de ernst van de cyberdreigingen waarmee Nederlandse organisaties worden geconfronteerd. Deze groepen voeren gecoördineerde aanvallen uit die vaak resulteren in aanzienlijke verstoringen en potentieel enorme financiële verliezen.
Cl0p, bijvoorbeeld, was verantwoordelijk voor 24,46% van de ransomware-aanvallen in Nederland en staat bekend om zijn geavanceerde afpersingstactieken en het verspreiden van malware. LockBit 3.0, met 16,85% van de aanvallen, en ALPHV Blackcat, met bijna 10%, zijn ook significante spelers die zich richten op Nederlandse entiteiten met geraffineerde ransomware-operaties.
Stealer Logs: Een onzichtbare bedreiging
De gevolgen van Stealer Logs waren significant in 2023, met duizenden gebruikers wiens persoonlijke en financiële gegevens gecompromitteerd werden. Deze logbestanden bevatten gegevens zoals gebruikersnamen, wachtwoorden, creditcardgegevens en meer, wat een ernstig risico vormt voor zowel individuen als bedrijven.
Uitzonderlijke Phishing-aanvallen
In 2023 werden 3.077 phishingaanvallen geregistreerd, met een sterke focus op de banksector. Deze aanvallen zijn bijzonder zorgwekkend omdat ze vaak het eerste contactpunt zijn voor meer complexe cyberaanvallen, en ze benadrukken de noodzaak voor voortdurende waakzaamheid en geavanceerde beveiligingsmaatregelen.
Conclusie: Een roep om proactieve bescherming
Gezien de complexiteit en de toenemende frequentie van cyberaanvallen is het duidelijk dat Nederlandse organisaties en burgers een proactieve houding moeten aannemen ten aanzien van cybersecurity. Het implementeren van meerlaagse beveiligingsstrategieën, voortdurend personeelstraining en het opbouwen van een robuuste cybersecurity-infrastructuur zijn essentieel om de veiligheid van gegevens en de continuïteit van de bedrijfsvoering te waarborgen.
Door samenwerking en het delen van informatie tussen organisaties kunnen effectieve verdedigingsstrategieën worden ontwikkeld die niet alleen reactief, maar ook voorspellend zijn. Met tools en diensten zoals die van SOCRadar kunnen organisaties een dieper inzicht krijgen in dreigingen en deze sneller mitigeren. Dit is cruciaal om Nederland te beschermen tegen de geavanceerde en zich steeds verder ontwikkelende cyberdreigingen van vandaag.
Begrippenlijst: Sleutelwoorden uitgelegd
-
Ransomware - Een soort malware die computersystemen of gegevens 'gijzelt', meestal door deze te versleutelen, en vervolgens een losgeld vraagt om de versleuteling ongedaan te maken.
-
Darkweb - Een deel van het internet dat niet doorzoekbaar is met gewone zoekmachines. Toegang vereist meestal specifieke software en configuraties. Het wordt vaak geassocieerd met illegale activiteiten.
-
Dreigingsactoren - Individuen of groepen die verantwoordelijk zijn voor kwaadaardige activiteiten gericht op systemen of netwerken.
-
Stealer Logs - Bestanden die door malware worden gecreëerd om gevoelige informatie zoals gebruikersnamen, wachtwoorden en andere persoonlijke data te stelen.
-
Phishing - Een cyberaanval die gebruikers misleidt om persoonlijke informatie zoals wachtwoorden of creditcardnummers te delen door zich voor te doen als een betrouwbare entiteit.
-
Tactieken, technieken en procedures (TTP's) - Een uitdrukking die wordt gebruikt om de gedragspatronen van cyberdreigingsactoren te beschrijven.
-
DDoS-aanvallen (Distributed Denial of Service) - Een aanval waarbij meerdere systemen worden gebruikt om een enkel systeem met zoveel verkeer te overspoelen dat het niet meer functioneert.
-
Multi-vector aanval - Een aanval die verschillende methoden of paden gebruikt om een doelwit te compromitteren, vaak gelijktijdig.
-
Exfiltratie - Het proces waarbij data ongeoorloofd wordt overgedragen van een computer of server naar een andere locatie.
-
Dubbele afpersing - Een tactiek waarbij ransomware-aanvallers niet alleen een losgeld eisen voor de decryptie van gecodeerde bestanden, maar ook dreigen gevoelige gegevens openbaar te maken als het losgeld niet wordt betaald.