Door een grootschalige en internationaal gecoördineerde actie zijn politie-eenheden uit diverse landen erin geslaagd om de VPN-provider DoubleVPN offline te halen. Politiediensten uit onder meer Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten zeggen dat hackers en cybercriminelen de VPN-service gebruikten om ransomware-aanvallen en andere digitale misdrijven uit te voeren. Nu de gehele infrastructuur van DoubleVPN platligt, is het criminele circuit een gevoelige klap toegebracht.

Ondergrondse fora

Op zowel Russische als Engelstalige ondergrondse fora werd volop reclame gemaakt voor DoubleVPN. De VPN-provider werd de hemel in geprezen omdat ze de locatie en identiteit van hackers en cybercriminelen verbergt. Het bedrijf claimde een hoge mate van anonimiteit te geven aan klanten door enkele, dubbele, driedubbele en zelfs viervoudige VPN-verbindingen aan te bieden.

Volgens Europol werd DoubleVPN gebruikt door cybercriminelen om computernetwerken en servers over de hele wereld te compromitteren met ransomware en andere malware. Het basisabonnement kostte slechts 22 euro per maand. Een schijntje om gebruik te kunnen maken van een wereldwijde infrastructuur om zo slachtoffers te maken.

In diverse Europese landen, Canada en de VS zijn deze week servers van DoubleVPN in beslag genomen. Klanten kunnen daardoor niet langer gebruikmaken van de diensten van de VPN-provider. Wie de website van DoubleVPN bezoekt, krijgt een zogeheten splashpage te zien: een pagina die door de politie is geplaatst waarop staat dat de domeinnaam in beslag is genomen. Het Openbaar Ministerie bevestigt dat de Nederlandse politie gebruik heeft gemaakt van haar hackbevoegdheid om de infrastructuur van DoubleVPN binnen te dringen.

Onder leiding Landelijke Eenheid

Het onderzoek naar DoubleVPN vond plaats onder leiding van de Landelijke Eenheid van de Nederlandse Politie. Zij stond onder het gezag van het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie. Het Team High Tech Crime werkte hiervoor samen met de autoriteiten uit Duitsland, Italië, Bulgarije, Zweden, Zwitserland, het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten. Europol en Eurojust vervulden een coördinerende rol tijdens het onderzoek.

Volgens het Openbaar Ministerie was DoubleVPN een kleine, maar belangrijke VPN-provider voor cybercriminelen. Het bedrijf wordt ervan verdacht een criminele organisatie te zijn. De VPN-leverancier zou schuldig maken aan witwaspraktijken en medeplichtig of betrokken zijn bij strafbare feiten die klanten pleegden door gebruik te maken van de diensten van DoubleVPN. Dan moet je denken aan hacken, het verkopen en verspreiden van malware, en het verkopen van gegevens die klanten van DoubleVPN wisten te bemachtigen.

Volgens Andy Kraag, hoofd Dienst Landelijke Recherche van de Landelijke Eenheid, laat de actie zien dat cybercriminelen niet onaantastbaar zijn. “Criminele facilitators als DoubleVPN hebben een wereldwijd bereik. Hun servers staan in vrijwel alle landen. De strijd aanbinden met dit soort criminelen kan dan ook alleen maar succesvol als we internationaal de handen in één slaan en gebruikmaken van elkaars kennis, kunde en netwerken. De Landelijke Eenheid heeft voortdurend een belangrijke rol in dit soort internationale onderzoeken vanwege haar specialisaties op het gebied van cyber, intelligence en tactiek.”

“De personen achter DoubleVPN denken anoniem te kunnen blijven bij het faciliteren van grootschalige cybercrime-operaties, maar dat zijn ze zeker niet”, aldus officier van justitie Wieteke Koorn. “Door gerechtelijke stappen te ondernemen, en digitaal in te breken op hun infrastructuur, maken we één ding heel duidelijk: er is geen veilige haven voor dit soort criminelen. Deze criminele daden schaden de gedigitaliseerde maatschappij. Ze tasten het vertrouwen aan van burgers en bedrijven in digitale technologie. Om die reden moeten we hun gedrag stoppen.”