Criminelen zijn erin geslaagd om de WhatsApp-accounts van diverse ambtenaren die werkzaam zijn voor de gemeente Den Bosch over te nemen. Via het platform probeerden ze geld afhandig te maken van nietsvermoedende slachtoffers. Volgens de politie en het Openbaar Ministerie is burgemeesters, wethouders, raadsleden en mensen van veiligheidsregio’s uit andere delen van het land hetzelfde overkomen.

Verkeerde verificatiecode ontvangen

In de Brabantse hoofdstad Den Bosch zijn de WhatsApp-accounts van diverse ambtenaren korte tijd overgenomen door criminelen. Volgens het Brabants Dagblad gaat het om zes ambtenaren, waaronder het hoofd van de communicatieafdeling. Hij bevestigt dat er geen vertrouwelijke informatie over de gemeente en het werk via het platform is gedeeld. “Dat doen wij niet via WhatsApp”, aldus de woordvoerder.

Hij zegt dat hij een ‘vertrouwelijk lijkend bericht’ ontving op WhatsApp waarin stond dat hij per ongeluk een verkeerde verificatiecode had ontvangen. “Daar heb ik op gereageerd. Even later kreeg ik een bericht van een vriendin met de opmerking dat zij van mij een verzoek had gehad voor een betaling. Toen was duidelijk dat het niet goed zat.” Zijn collega’s is naar eigen zeggen hetzelfde overkomen. Door WhatsApp te verwijderen, opnieuw te installeren en opnieuw de verificatiecode in te voeren is het probleem volgens de woordvoerder opgelost.

Opgeroepen tot beter beveiligen

De gemeente heeft alle ambtenaren ingelicht over het voorval en hen opgeroepen om hun WhatsApp-account beter te beveiligen door tweestapsverificatie in te stellen. Naast een verificatiecode is dan nog een zescijferige code nodig om in te loggen op een account. Zonder deze code is het onmogelijk om berichten te lezen of verzenden. Het is een extra beveiligingslaag waardoor anderen niet zomaar je account kunnen gijzelen.

In de brief aan de ambtenaren staat dat ze niet al te goedgelovig moeten zijn. Volgens het hoofd van de afdeling communicatie wordt iedereen gewaarschuwd om op te letten op vreemde berichten. “Ook als ze van vertrouwde personen afkomstig zijn.”

Diverse WhatsApp-accounts van politici overgenomen

In de afgelopen weken zijn diverse WhatsApp-accounts van politici overgenomen. Volgens Omroep Brabant, dat beschikt over een document van de politie en het Openbaar Ministerie, gaat het om één burgemeester, twee wethouders, twee journalisten en medewerkers van de brandweer, gemeenten en ministeries. De politie en het Openbaar Ministerie stellen in het interne stuk dat er eind oktober in totaal twintig slachtoffers zijn te betreuren.

De daders gingen op gewiekste wijze te werk om de verificatiecode van hun slachtoffers te bemachtigen. Omroep Brabant schrijft dat de slachtoffers een bericht ontvingen dat WhatsApp de verificatiecode per ongeluk naar hen had opgestuurd. Of ze deze konden doorsturen. Accounts die niet beveiligd zijn met tweestapsverificatie, kunnen met de verificatiecode overgenomen worden.

Vriend-in-nood fraude

Omroep Brabant meldt dat de criminelen hebben geprobeerd om geld afhandig te maken via de contactpersonen. Voor zover bekend is er geen geld overgemaakt naar de rekening van de oplichters. Ook konden ze alle berichten lezen die eerder waren verstuurd. Hiervoor geldt eveneens dat er, voor zover bekend, niets met deze informatie is gedaan.

Dit is het schoolvoorbeeld van WhatsApp-fraude. Criminelen doen zich voor als een vriend of een kennis die een bericht versturen aan het slachtoffer. Als deze het telefoonnummer niet herkent, zeggen de oplichters dat ze een ander nummer hebben omdat hun smartphone is gestolen. Door berichten over en weer te sturen, hopen de boeven het vertrouwen te winnen van hun doelwit.

Op dat moment treedt de zwendel in werking. De criminelen zeggen ze dat ze financiële problemen hebben en onmiddellijk geld nodig hebben. Of jij even een paar honderd euro kan voorschieten. Zo niet, dan ‘komt de deurwaarder langs’, worden ze ‘afgesloten door het energiebedrijf’ of moeten ze ‘een torenhoge boete’ betalen. Welke smoes ze ook gebruiken, het geld moet snel worden overgemaakt. Als het slachtoffer daarmee akkoord gaat, versturen de daders een betaalverzoek. Zodra hij het bedrag overmaakt, is hij zijn geld kwijt.

Vier keer zoveel slachtoffers

Uit de meest recente cijfers van de Fraudehelpdesk blijkt dat WhatsApp-fraude dit jaar al vier keer zoveel slachtoffers heeft gemaakt in vergelijking met heel 2019. Tot en met 1 oktober ontving de instantie 9.605 meldingen over WhatsApp-fraude. In totaal trapten 1.154 slachtoffers in deze val. Gezamenlijk verloren ze 3,3 miljoen euro, wat neerkomt op een gemiddelde schadebedrag van 2.860 euro per persoon.

Van 150 naar 700 per week

Het aantal meldingen bij de politie steeg volgens minister Grapperhaus van Justitie en Veiligheid de afgelopen maanden van 150 tot 700 per week. In augustus daalde het aantal meldingen enigszins, maar nog altijd maakt WhatsApp-fraude veel slachtoffers. Om het tij te keren startte de politie in oktober een landelijke preventiecampagne om mensen meer bewust te maken van het probleem.