First click here and then choose your language with the Google translate bar at the top of this page ↑

Ruim de helft van de Nederlanders maakt zich zorgen om zijn online veiligheid. Ongeveer één op de tien zegt zich grote zorgen te maken. De belangrijkste reden dat men zich zorgen maakt over hun digitale veiligheid, komt doordat cybercriminelen geraffineerder te werk gaan.

Dat is een van de conclusies uit het rapport Alert Online 2022. Het onderzoek wordt jaarlijks uitgevoerd door I&O Research in opdracht van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Aan het onderzoek namen 1.200 Nederlanders en meer dan 1.100 ICT-medewerkers uit het bedrijfsleven deel.

Bijna driekwart Nederlanders vindt eigen kennis redelijk tot goed

De onderzoekers vroegen de respondenten naar hun kennis en ervaring over online risico’s. Ongeveer driekwart van de Nederlanders schat dat hun kennis over dit onderwerp redelijk tot goed is. Slechts 6 procent geeft aan dat hij weinig tot niets hierover weet. De meeste vormen van cybercrime zoals ransomware-aanval of phishing zijn bekende fenomenen bij de ondervraagden. Dat geldt niet voor social engineering: drie op de tien ondervraagden is hiermee bekend. Senioren en lageropgeleiden schatten hun kennis over internetcriminaliteit lager in.

Phishing nog steeds meest voorkomende vorm van cybercrime

De vorm waar Nederlanders het vaakst mee geconfronteerd zijn, is phishing. Daarbij proberen oplichters zo veel mogelijk persoonlijke gegevens van goedgelovige slachtoffers buit te maken. Naast privégegevens zoals je woonadres en contactgegevens moet je dan ook denken aan inloggegevens en financiële gegevens, zoals je bankrekeningnummer of creditcardgegevens. Negen op de tien Nederlanders zegt phishingmails te herkennen en direct te verwijderen.

Eén op de drie Nederlanders (32 procent) zegt wel eens met phishing te maken hebben gehad. Vriend-in-noodfraude (13 procent), malware (11 procent) en hacking (11 procent) scoren eveneens hoog.

Meer zorgen online veiligheid privé dan op het werk

Iets meer dan de helft van de respondenten (55 procent) geeft aan zich in meer of mindere mate zorgen te maken over zijn online veiligheid. Een kleine groep van 9 procent maakt zich grote zorgen hierover. Zij meent dat cybercriminelen zeer gewiekst te werk gaan, of dat internetcriminelen het op hun geld of financiële gegevens hebben voorzien. Volgens de onderzoekers is er een verband tussen leeftijd en zorgen om online veiligheid: hoe ouder men is, des te meer zorgen Nederlanders zich maken over hun veiligheid op internet. Op de werkvloer zegt 70 procent zich online veilig te voelen.

Updaten, controleren en beveiligen zorgen voor veilig gevoel online in privésituatie

De helft van de respondenten die aangeeft zich weinig zorgen te maken over hun online veiligheid, zegt zijn apparaten altijd te updaten. Daarnaast controleren ze de URL van de websites die ze bezoeken, maken ze gebruik van multifactorauthenticatie, scannen ze regelmatig hun apparaten met een antivirusprogramma en veranderen ze regelmatig hun wachtwoorden voor online accounts.

Bijna twee op de drie Nederlanders (61 procent) maakt zich weinig zorgen over een cyberaanval.

De onderzoekers vroegen de deelnemers om een rapportcijfer te geven over hoe zij omgaan met online risico’s. Het gemiddelde kwam uit op een 7,0, wat een stuk hoger is dan de 6,6 een jaar eerder. Een derde van de Nederlanders geeft zichzelf een 8,0 of hoger, één op de acht (12 procent) een onvoldoende.

Nederlanders willen niet betalen voor beveiligingsmaatregelen

Er is veel interesse om een VPN te gebruiken. Een wachtwoordmanager is eveneens een veelgenoemde beveiligingsmaatregel waar men vertrouwen in heeft. Ruim de helft (55 procent) van de ondervraagden zegt hier echter geen gebruik van te maken, omdat ze niet willen betalen voor een passwordmanager. Iets minder dan de helft (46 procent) geeft aan het te veel gedoe te vinden om voor alle afzonderlijke apparaten en online accounts een ander wachtwoord te hebben. Lageropgeleiden en 65-plussers hebben weliswaar vertrouwen in de genoemde beveiligingsmaatregelen, maar vinden het te complex om dit te regelen.

Twee derde doet geen melding of aangifte van cybercrime

Driekwart van de respondenten zegt het afgelopen jaar te zijn geconfronteerd met cybercrime. Dat is vergelijkbaar met het onderzoek dat vorig jaar werd afgenomen. Drie op de tien Nederlanders zegt melding te hebben gedaan van cybercrime. De meeste slachtoffers melden zich bij de Fraudehelpdesk (16 procent), slechts 5 procent doet aangifte bij de politie. Gedupeerden denken dat dit geen zin heeft (29 procent), of wil het zelf oplossen (26 procent). Degenen die wel melding maken van cybercrime, hopen hiermee nieuwe slachtoffers te voorkomen.

Twee derde van de werkenden (63 procent) denkt dat ze het zouden opbiechten bij hun baas als ze een virus zouden downloaden. Een minderheid van 7 procent zegt dit niet te doen uit schaamte. Ruim de helft van de Nederlanders (55 procent) die zich laat misleiden door een phishingmail, vertelt dit uit schaamte niet aan zijn omgeving.

Een meerderheid van het midden- en kleinbedrijf (56 procent) doet geen aangifte als ze getroffen wordt door een cyberaanval of het doelwit is van hackers. Een kwart van het mkb onderneemt helemaal geen actie om de digitale weerbaarheid van de organisatie te vergroten.

Minister roept op om digitale bedreigingen te melden

Minister van Economische Zaken en Klimaat Micky Adriaansens zegt blij te zijn met de uitkomsten van het onderzoek, maar erkent tegelijkertijd dat er nog veel werk aan de winkel is. “We zien dat het digitale bewustzijn van consumenten en bedrijven omhoog is gegaan. Veel Nederlanders zijn bereid om beveiligingsmaatregelen te nemen, zoals het uitvoeren van updates of bij het inloggen op systemen of apparaten.”

Dat alleen is niet voldoende, zo vervolgt de minister haar verhaal. “Het gaat er om dat we ook alerter zijn. Dus ik roep consumenten en bedrijven op om ook vaker online risico’s te melden en zeker het kleine mkb om digitale veiligheid een dagelijks onderdeel te laten zijn van hun ondernemerschap.”

Andere onderzoeken wijzen uit: Nederlanders bezorgd om cyberaanvallen

De uitkomsten van het rapport Alert Online 2022 komen in grote lijnen overeen met de laatste editie van de Risico- en Crisisbarometer (RCB). Daarin kwam naar voren dat bijna de helft van alle Nederlanders (47 procent) bezorgd is om cyberaanvallen en andere digitale dreigingen. We maken ons de meeste zorgen om ransomware-aanvallen, DDoS-aanvallen en datalekken. Ook bestaan er grote zorgen over geopolitieke dreigingen en de maatschappelijke impact daarvan op ons land.

Uit onderzoek van PanelWizard in opdracht van ABN AMRO is gebleken dat zo’n 2,5 miljoen Nederlanders het afgelopen jaar slachtoffer waren van een cybercrimineel. Tegelijkertijd zegt meer dan de helft van de ondervraagden (56 procent) direct door te hebben als een oplichter hen probeert te bedonderen via e-mail, internet of telefoon. Vier op de tien respondenten (43 procent) zei dat oplichters geen schijn van kans maken om inlog- of persoonlijke gegevens buit te maken.

Volgens de Veiligheidsmonitor 2021 van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) kreeg 17 procent van de Nederlanders van 15 jaar of ouder in 2021 te maken met cybercrime. Hoogstwaarschijnlijk is dat slechts het topje van de ijsberg: uit berekeningen van het CBS blijkt dat slechts één op de vijf slachtoffers aangifte doet bij de politie.