In een tijd waarin cybercriminaliteit steeds vaker de krantenkoppen haalt, wordt de term "darkweb" steeds bekender. Toch blijft het voor veel mensen een mysterie wat het darkweb precies is en wat er gebeurt met gegevens die hier terechtkomen. Hoe komen deze gegevens op het darkweb, en wat zijn de risico’s voor bedrijven en individuen? In dit artikel duiken we in de wereld van het darkweb, leggen we uit hoe persoonlijke en bedrijfsdata hier terechtkomen en wat de gevolgen kunnen zijn. Bovendien geven we praktische tips om je te beschermen tegen deze groeiende dreiging.
Wat is het darkweb en hoe functioneert het?
Het darkweb is een verborgen deel van het internet dat niet toegankelijk is via normale zoekmachines zoals Google of Bing. In tegenstelling tot het ‘surface web’ (de websites die we dagelijks bezoeken) en het ‘deep web’ (alle online informatie die niet wordt geïndexeerd, zoals databases en privédocumenten), is het darkweb specifiek opgezet voor anonimiteit. Gebruikers hebben speciale software nodig, zoals Tor (The Onion Router), om toegang te krijgen tot deze verborgen laag van het internet.
Het doel van het darkweb is oorspronkelijk niet crimineel. Het werd gecreëerd om privacy en vrijheid te waarborgen in situaties waar censuur of controle op het internet een probleem kan zijn. Helaas is het darkweb door deze eigenschappen ook populair geworden onder cybercriminelen. Door de anonimiteit die het biedt, gebruiken criminelen het darkweb als een marktplaats voor illegale activiteiten zoals de handel in drugs, wapens, en gestolen gegevens.
Deze anonimiteit zorgt ervoor dat het moeilijk is voor overheden en veiligheidsinstanties om criminelen op te sporen en te vervolgen. Gegevens die gestolen worden bij datalekken of hacks worden vaak op het darkweb verkocht, waardoor het een gevaarlijke omgeving wordt voor bedrijven en individuen die hun persoonlijke gegevens op het spel zien staan.
Hoe gegevens op het darkweb terechtkomen
Er zijn verschillende manieren waarop gevoelige gegevens op het darkweb terechtkomen. Een van de meest voorkomende methoden is hacking. Hackers kunnen inbreken in de systemen van bedrijven, overheden of individuen en vervolgens gegevens zoals e-mailadressen, wachtwoorden, creditcardinformatie of zelfs medische dossiers stelen. Een recent voorbeeld hiervan is de aanval op het Belgische MediCheck, waarbij hackers van de groep Killsec gevoelige gegevens van duizenden patiënten hebben gestolen en op het darkweb hebben aangeboden.
Hackers gebruiken vaak geavanceerde technieken, zoals phishing (waarbij slachtoffers via valse e-mails worden misleid om hun inloggegevens te delen) of ransomware (schadelijke software die bestanden versleutelt en losgeld eist om de data vrij te geven). In het geval van MediCheck hebben de aanvallers met ransomware 50.000 medische dossiers buitgemaakt en dreigen ze deze verder te publiceren als er geen losgeld wordt betaald.
Daarnaast spelen ook datalekken een grote rol. Soms worden gegevens onbedoeld gelekt door menselijke fouten of slechte beveiliging van systemen. Zodra deze gegevens op straat liggen, is de weg naar het darkweb snel gevonden, waar ze vaak tegen lage prijzen worden doorverkocht. Voor een paar euro kunnen criminelen bijvoorbeeld volledige identiteitsgegevens kopen om te gebruiken bij financiële fraude of identiteitsdiefstal.
De prijs van deze gegevens op het darkweb varieert sterk. Een gehackt e-mailaccount kan bijvoorbeeld worden verkocht voor een paar euro, terwijl medische dossiers of bankgegevens een veel hogere waarde kunnen hebben. Hoe gevoeliger de informatie, hoe meer criminelen bereid zijn ervoor te betalen.
De gevolgen van gelekte data
De impact van gegevens die op het darkweb belanden, kan enorm zijn. Voor individuen betekent het verlies van persoonlijke informatie vaak het risico op identiteitsdiefstal. Met gestolen gegevens kunnen criminelen op naam van het slachtoffer bankrekeningen openen, leningen afsluiten of zelfs criminele activiteiten ondernemen, waardoor de echte eigenaar in de problemen komt. Het herstellen van de schade kan maanden, zo niet jaren duren, en brengt vaak veel stress en financiële kosten met zich mee.
Voor bedrijven is het probleem niet minder ernstig. Een datalek kan leiden tot aanzienlijke reputatieschade, verlies van vertrouwen bij klanten en partners, en zelfs juridische gevolgen. In de zaak van MediCheck zien we hoe patiëntgegevens, die bijzonder gevoelig zijn, op het darkweb terechtkomen. Medische dossiers bevatten immers informatie over de gezondheidstoestand van patiënten, zoals diagnoses en behandelingen. Dergelijke gegevens zijn niet alleen waardevol voor criminelen, maar hun openbaarmaking kan ook leiden tot schendingen van de privacywetgeving, zoals de AVG (Algemene Verordening Gegevensbescherming).
Het uitlekken van gevoelige data heeft ook gevolgen voor de betrokken bedrijven. In het geval van MediCheck onderzoekt Bpost, een van hun klanten, momenteel of persoonlijke gegevens van hun werknemers zijn gestolen. Dit kan ertoe leiden dat bedrijven juridische stappen ondernemen of schadevergoedingen moeten betalen, wat de financiële schade nog verder vergroot. Bovendien betekent elke dag dat er meer informatie op het darkweb verschijnt, een grotere kans op misbruik door kwaadwillenden.
Hoe bedrijven en individuen zich kunnen beschermen
De vraag die veel mensen zich stellen is: hoe kunnen we voorkomen dat onze gegevens op het darkweb terechtkomen? Hoewel er geen 100% waterdichte methode is om je volledig te beschermen, zijn er wel verschillende stappen die zowel individuen als bedrijven kunnen nemen om het risico aanzienlijk te verkleinen.
-
Sterke wachtwoorden en tweefactorauthenticatie (2FA): Gebruik unieke, sterke wachtwoorden voor elke online dienst en schakel waar mogelijk tweefactorauthenticatie in. Dit zorgt voor een extra beveiligingslaag, zelfs als je wachtwoord wordt gestolen.
-
Regelmatige back-ups en antivirussoftware: Zorg ervoor dat je regelmatig back-ups maakt van belangrijke gegevens en gebruik goede antivirussoftware om je te beschermen tegen malware en ransomware.
-
Bewustzijn en training: Voor bedrijven is het essentieel om werknemers bewust te maken van de gevaren van phishing en andere vormen van social engineering. Regelmatige training kan helpen om risico's te verminderen.
-
Monitoren van datalekken: Zowel individuen als bedrijven kunnen gebruikmaken van diensten die monitoren of hun gegevens zijn gelekt. Wanneer je op de hoogte wordt gesteld van een datalek, is het belangrijk om snel te handelen door bijvoorbeeld wachtwoorden te wijzigen of accounts te beveiligen.
-
Beveiliging van IT-systemen: Voor bedrijven is het cruciaal om te investeren in geavanceerde beveiligingstechnologieën, zoals firewalls, encryptie en intrusion detection systemen (IDS). Ook is het belangrijk om regelmatige beveiligingsaudits uit te voeren om zwakke plekken in de systemen op te sporen.
Begrippenlijst: Sleutelwoorden uitgelegd
- Darkweb: Een deel van het internet dat niet door reguliere zoekmachines wordt geïndexeerd en alleen toegankelijk is via speciale software zoals Tor. Het wordt vaak gebruikt voor illegale activiteiten.
- Ransomware: Schadelijke software die bestanden versleutelt en losgeld eist om ze weer vrij te geven.
- Datalek: Het onbedoeld of opzettelijk openbaar maken van vertrouwelijke of gevoelige gegevens aan een onbevoegde partij.
- Tweefactorauthenticatie (2FA): Een beveiligingsproces waarbij twee vormen van verificatie worden gebruikt om toegang te krijgen tot een systeem of dienst.
- Identiteitsdiefstal: Het gebruik van persoonlijke informatie van iemand anders om frauduleuze activiteiten te ondernemen, zoals het openen van rekeningen of afsluiten van leningen in de naam van het slachtoffer.
Ontdek meer over cybercrime en het darkweb in onze uitgebreide bibliotheek. Voor een gestructureerd overzicht van relevante onderwerpen kun je terecht op onze onderwerpenpagina, waar je een alfabetisch gerangschikte lijst vindt.