In deze podcast bespreken we de recente verwijdering van zogenoemde “bangalijsten” van het platform Telegram, na druk van het Nederlandse expertisecentrum Offlimits. Deze lijsten bevatten persoonlijke gegevens van vrouwen en beoordeelden hen op uiterlijk en vermeende seksuele prestaties. Hoewel Telegram deze lijsten heeft verwijderd, blijven er zorgen over de veiligheid in besloten groepen op het platform. We besteden ook aandacht aan de juridische stappen die Offlimits heeft ondernomen en de internationale druk op Telegram om verantwoordelijkheid te nemen voor de inhoud die op hun platform wordt gedeeld.
Telegram heeft onder druk van Offlimits, een Nederlands expertisecentrum op het gebied van online misbruik, uiteindelijk bangalijsten van zijn platform verwijderd. Deze lijsten bevatten persoonlijke gegevens van vrouwen, waaronder hun namen, foto’s, telefoonnummers en soms zelfs adressen, en zij werden hierin op hun uiterlijk en vermeende seksuele prestaties beoordeeld. De verspreiding van deze lijsten veroorzaakte grote ophef en ernstige problemen voor de vrouwen die erin vermeld stonden, variërend van intimidatie tot daadwerkelijke bedreigingen. Met een handhavingsverzoek bij de toezichthouders heeft Offlimits Telegram weten te dwingen om deze lijsten uit openbare groepen te verwijderen, wat gezien wordt als een belangrijke eerste stap in de strijd tegen online misbruik en privacy-inbreuken.
Achtergrond en juridische stappen: Een hardnekkige strijd voor verwijdering
Sinds april van dit jaar circuleerden de eerste bangalijsten in Nederlandse Telegramgroepen. Offlimits zette zich direct in om deze schadelijke lijsten te laten verwijderen en probeerde via meerdere kanalen contact te leggen met Telegram. Aanvankelijk bleef elke poging onbeantwoord, wat illustreert hoe moeilijk het soms is om met sociale mediaplatforms in contact te komen over contentverwijderingen. Met de steun van Fonds Slachtofferhulp en in samenwerking met advocaten, diende Offlimits uiteindelijk een formeel handhavingsverzoek in. Deze actie leidde ertoe dat Telegram de lijsten offline haalde en toezegde een speciaal meldkanaal te creëren voor Offlimits. Voor Offlimits en de slachtoffers is dit een overwinning, omdat de gegevens van betrokken vrouwen niet langer publiekelijk beschikbaar zijn.
Volgens Offlimits-directeur Robbert Hoving heeft het veel moeite gekost om Telegram zover te krijgen dat ze actie ondernamen. Hoving benadrukt dat deze overwinning niet alleen cruciaal is voor de getroffen vrouwen, maar ook een belangrijke mijlpaal vormt in de strijd om technologiebedrijven verantwoordelijk te houden voor de content die zij hosten.
Direct meldkanaal tussen Offlimits en Telegram
Naast het verwijderen van de bangalijsten heeft Telegram toegezegd een directe meldingslijn te openen voor Offlimits. Dit meldkanaal is bedoeld om nieuwe incidenten sneller aan te pakken en om ervoor te zorgen dat schadelijke content, zoals bangalijsten, direct offline kan worden gehaald. Andere sociale mediaplatforms, zoals Facebook en Twitter, werken al langer met dergelijke lijnen en reageren doorgaans sneller op meldingen van illegale of schadelijke content. Met deze nieuwe mogelijkheid hoopt Offlimits dat Telegram op termijn sneller zal reageren en effectiever zal optreden tegen grensoverschrijdend gedrag op zijn platform.
Volgens Hoving biedt het directe meldkanaal hoop, maar zal Offlimits ook scherp monitoren of Telegram zich aan deze toezegging houdt. Voor slachtoffers betekent deze maatregel een verbeterde bescherming en de mogelijkheid om sneller hulp te zoeken wanneer ze te maken krijgen met vergelijkbare vormen van online misbruik.
De schaduw van besloten groepen
Hoewel de bangalijsten nu niet meer in openbare Telegram-groepen worden gedeeld, blijft er een zorg over de besloten groepen. In deze privékanalen kunnen leden vrijwel ongehinderd schadelijke content delen zonder dat dit zichtbaar is voor het bredere publiek. Advocaat Ina Brouwer, die betrokken is bij de zaak rond de Utrechtse bangalijsten, geeft aan dat besloten groepen nog steeds een grote uitdaging vormen. De naam van sommige gesloten groepen suggereert zelfs dat deze specifiek zijn opgericht voor het delen van bangalijsten en andere schadelijke content.
Het ontbreken van toezicht op besloten groepen roept vragen op over de verantwoordelijkheid van Telegram en andere platforms in het handhaven van de veiligheid binnen hun diensten. Om echte veranderingen door te voeren, is het noodzakelijk dat ook besloten groepen onder de loep worden genomen, zodat platforms de veiligheid van alle gebruikers kunnen garanderen. Dit is een gebied waarop Offlimits en zijn partners waarschijnlijk verdere actie zullen overwegen.
Schade en psychologische impact op de slachtoffers
Voor de slachtoffers op deze lijsten zijn de gevolgen verwoestend geweest. De gegevens van talloze vrouwen werden zonder toestemming verspreid, en sommigen werden zelfs actief benaderd of lastiggevallen door vreemden. In een recent incident werd een bangalijst gedeeld onder studenten van het Utrechtsch Studenten Corps, wat leidde tot zeer persoonlijke en directe bedreigingen. Voor de vrouwen op de lijst betekende dit een inbreuk op hun privacy en hun persoonlijke veiligheid. Sommige vrouwen hebben psychologische hulp moeten zoeken, anderen zijn uit hun stad verhuisd of hebben hun studie tijdelijk moeten stopzetten om de situatie te ontvluchten.
Het verhaal van een vader van een slachtoffer maakt de impact nog tastbaarder. Hij beschrijft hoe zijn dochter benaderd werd door mannen die zich voor haar huis ophielden en haar op een bedreigende manier aanspraken. Zulke incidenten illustreren niet alleen de psychologische schade voor de betrokken vrouwen, maar ook de risico’s voor hun fysieke veiligheid.
Internationale druk: Pavel Durov gearresteerd en toezicht vanuit Europa
De kwestie rond de bangalijsten op Telegram blijft niet beperkt tot Nederland; ook andere Europese landen trekken aan de bel. In Frankrijk werd Telegram-oprichter Pavel Durov recentelijk opgepakt, deels vanwege de groeiende bezorgdheid over criminele activiteiten op het platform. Frankrijk, België en andere Europese landen voeren onderzoeken uit naar Telegram en zijn werkwijzen, en de Europese Commissie bekijkt mogelijkheden voor strengere regelgeving. Deze acties onderstrepen de toenemende internationale druk op Telegram en andere technologiebedrijven om verantwoordelijkheid te nemen voor de content die zij hosten.
In Nederland zijn ook de toezichthouders actief betrokken bij de handhaving en mogelijke sancties. Offlimits hoopt dat deze gecombineerde druk ervoor zal zorgen dat Telegram zich aan de regels houdt en een meer proactieve houding aanneemt in het voorkomen van online misbruik. Boetes, dwangsommen of zelfs blokkades behoren tot de mogelijke consequenties als Telegram in gebreke blijft.
Een bredere beweging: Samenwerking tegen online seksueel geweld
De verwijdering van de bangalijsten is slechts een eerste stap in de bredere strijd tegen online seksueel geweld. Onder het initiatief 'Niet op ons internet' hebben organisaties als Offlimits, het Centrum Seksueel Geweld, Privacy First, Boekx Advocaten en Fonds Slachtofferhulp hun krachten gebundeld. Samen richten zij zich op bewustwording en het aanpakken van platformen die toestaan dat seksueel beeldmateriaal en persoonlijke gegevens zonder toestemming worden gedeeld. Door samen te werken en druk uit te oefenen, hopen zij dat er niet alleen preventieve maatregelen komen, maar ook snellere handhavingsacties tegen platforms die onrechtmatige content blijven toestaan.
Dit initiatief onderstreept het belang van samenwerking tussen non-profitorganisaties, advocaten en overheidsinstanties om online veiligheid te waarborgen. De strijd tegen digitale intimidatie en het delen van ongewenste content is complex, maar deze eerste overwinning tegen Telegram biedt hoop op verdere veranderingen.
De rol van Telegram in een veiliger internet: De weg vooruit
Telegram staat nu voor de uitdaging om te bewijzen dat het platform zijn verantwoordelijkheid serieus neemt. Met de toezegging voor een direct meldkanaal en de internationale druk om zich aan de regels te houden, zal het platform moeten blijven investeren in maatregelen die de veiligheid van zijn gebruikers waarborgen. De kwestie rond de bangalijsten benadrukt de noodzaak voor platformen om proactief op te treden tegen schadelijke content, zowel in openbare als besloten groepen.
De situatie toont ook hoe publieke druk, juridische stappen en samenwerking met toezichthouders kunnen leiden tot veranderingen in het beleid van grote technologiebedrijven. Met deze recente ontwikkelingen is het echter duidelijk dat de strijd tegen online misbruik niet van de ene op de andere dag gewonnen zal zijn. Offlimits en zijn partners blijven waakzaam om ervoor te zorgen dat Telegram en andere platforms niet alleen eenmalige maatregelen nemen, maar ook op de lange termijn verantwoordelijkheid blijven tonen.
Bron: offlimits
Ontdek meer over cybercrime en het darkweb in onze uitgebreide bibliotheek. Voor een gestructureerd overzicht van relevante onderwerpen kun je terecht op onze onderwerpenpagina, waar je een alfabetisch gerangschikte lijst vindt.