Deze podcast is AI-gegeneerd
De beste wensen en een cyberveilig 2025! 🍾🥂
Namens het hele team van Cybercrimeinfo wensen we je een gezond, succesvol en vooral cyberveilig 2025 toe! Laten we samen blijven werken aan een digitale wereld waarin iedereen zich bewust is van de risico’s en we cybercriminelen steeds een stap voor kunnen blijven.
De complexe wereld van cyberdreigingen
Digitale dreigingen evolueren in een rap tempo. Waar we vroeger vooral worstelden met virussen en simpele phishingmails, zien we tegenwoordig een brede variatie aan geavanceerde methoden die criminelen inzetten. Voorbeelden hiervan zijn zero-day exploits, waarbij criminelen een onbekende kwetsbaarheid misbruiken voordat er een oplossing voor is, en ransomware-aanvallen die organisaties gijzelen door cruciale data te versleutelen. Deze constant veranderende dreigingen zorgen ervoor dat cybersecurityspecialisten altijd op hun hoede moeten zijn.
Om deze risico’s in kaart te brengen, maken organisaties vaak gebruik van pentesten en SIEM-oplossingen. Met pentesten (penetratietesten) wordt de beveiliging van systemen actief getest door ethische hackers, terwijl SIEM (Security Information and Event Management) afwijkende patronen en verdachte activiteiten detecteert. Deze geavanceerde methoden zijn doeltreffend, maar roepen ook de vraag op in hoeverre iedereen binnen een organisatie echt begrijpt wat er gebeurt. Want als de meeste medewerkers niet weten wat “SIEM” betekent of welk doel “pentesten” dienen, is het lastiger om de urgentie van zulke maatregelen uit te leggen.
De valkuil van vakjargon
Een van de grootste drempels voor een brede adoptie van cyberveiligheid is het gebruik van ingewikkelde en technisch geladen taal. Begrippen als “encryption protocols,” “two-factor authentication,” “phishingkits” en “man-in-the-middle-aanvallen” zijn volkomen normaal in het jargon van experts, maar zeggen minder voor mensen die zich niet dagelijks met veiligheid bezighouden. Wanneer deze vaktaal onverkort doordringt in het beleid, trainingen of rapporten, ontstaat er een kloof tussen beveiligingsspecialisten en de rest van de organisatie.
Dit effect wordt nog versterkt als de boodschap niet wordt omgezet naar herkenbare voorbeelden of heldere toelichting. Denk aan mensen die bij het woord “authenticatie” al afhaken. Zij missen dan de kern: dat het gaat om een extra laag beveiliging die voorkomt dat iemand zomaar bij jouw gegevens kan. Het is daarom essentieel om je communicatie voortdurend aan te passen aan het niveau en de belevingswereld van de doelgroep. Hoe meer mensen begrijpen wat er speelt, hoe groter de kans dat zij een actieve rol gaan vervullen in de verdediging van digitale systemen.
Belang van begrijpelijke taal
Begrijpelijke taal is niet alleen een kwestie van beleefdheid, maar een voorwaarde voor effectieve beveiliging. Digitale veiligheid is tenslotte een gezamenlijke inspanning, waarbij niet alleen IT-afdelingen, maar ook HR, marketing, financiën en zelfs het managementteam hun steentje moeten bijdragen. Als medewerkers niet weten hoe ze bijvoorbeeld phishingmails kunnen herkennen, is de kans groot dat een organisatie vroeg of laat toch getroffen wordt door cybercriminelen die ‘laaghangend fruit’ zien.
Een goede metafoor die vaak wordt gebruikt, is die van verkeersveiligheid. Op de weg houden we ons niet alleen aan de regels omdat iemand ons voortdurend in de gaten houdt, maar ook omdat we de consequenties van overtredingen begrijpen en verantwoordelijkheid voelen. Dat besef komt voort uit duidelijke regels en educatie. Op eenzelfde manier kan de IT-wereld baat hebben bij helderheid. Zodra mensen beseffen wat er op het spel staat en hoe ze kunnen bijdragen, nemen ze bewuster beslissingen over hun eigen digitale gedrag.
Het ego van de specialist
In de cybersecuritysector is er soms sprake van een ‘kenniscompetitie,’ ook wel “one-upping” genoemd, waarbij experts elkaar aftroeven met technische termen of vergevorderde analyses. Dit kan positieve kanten hebben, omdat het specialisten scherp houdt en innovaties stimuleert. Maar er kleeft ook een nadeel aan: wie niet over dezelfde voorkennis beschikt, kan zich buitengesloten voelen of het idee krijgen niet mee te tellen.
Deze cultuur kan ertoe leiden dat vragen stellen wordt ontmoedigd en dat nieuwkomers of niet-technische collega’s minder snel durven toe te geven dat ze iets niet begrijpen. Als gevolg hiervan verspreidt onbegrip zich door een organisatie en blijven cruciale beveiligingslekken onopgemerkt, simpelweg omdat men niet durft aan te geven dat de uitleg niet duidelijk is. Uiteindelijk staat dit haaks op het overkoepelende doel: een veilige digitale wereld creëren, waarin kennis juist breed gedeeld zou moeten worden.
Gevolgen van onduidelijke communicatie
Wanneer belangrijke informatie over digitale veiligheid onduidelijk blijft, heeft dit een aantal concrete gevolgen:
- Gebrek aan bewustwording: Zonder duidelijke uitleg blijft ondoorgrondelijk waar dreigingen precies vandaan komen en wat de impact kan zijn. Hierdoor nemen mensen niet de tijd om zichzelf te beschermen of te laten trainen.
- Gebrek aan betrokkenheid: Werknemers die niet begrijpen hoe hun acties bijdragen aan de veiligheid, ervaren het hele thema als iets ‘voor de IT-afdeling.’ Ze voelen zich daardoor niet verantwoordelijk.
- Gebrek aan actie: Verwarrende of overdreven technische termen kunnen zó intimiderend werken dat mensen afhaken. In plaats van te investeren in kennis en veiligheidsmaatregelen, blijft men bij de oude, onveilige routine.
Deze drie punten leiden er in de praktijk toe dat organisaties kwetsbaarder zijn voor aanvallen, maar ook dat de samenleving als geheel minder goed is voorbereid op digitale risico’s.
Praktische voorbeelden uit het dagelijks leven
Een effectieve manier om mensen te betrekken bij digitale veiligheid is door het gebruik van voorbeelden uit het dagelijks leven. Denk aan de situatie waarin je een gratis Wi-Fi-netwerk gebruikt in een café. De technische term hiervoor is een “man-in-the-middle-aanval,” maar in gewone taal kun je uitleggen dat iemand in dat café je onversleutelde gegevens kan onderscheppen, waaronder wachtwoorden en persoonsgegevens.
Een ander voorbeeld is het fenomeen datalekken. In plaats van te benadrukken dat jouw organisatie mogelijk kwetsbaar is voor “SQL-injecties” of “cross-site scripting,” kun je het vergelijken met een verloren sleutelbos die iemand in handen krijgt. Iedereen begrijpt meteen de urgentie en de noodzaak om actie te ondernemen. Met zulke metaforen verlaag je de drempel om mee te denken over oplossingen en maak je mensen bewuster van de risico’s.
Simpeler, maar niet simplistisch
Simpel communiceren betekent niet dat je alle technische inhoud moet schrappen. Het gaat erom dat je dezelfde informatie in begrijpelijkere bewoordingen giet. De kernboodschap blijft overeind, maar je legt deze op een manier uit die voor een breder publiek te volgen is.
Neem een onderwerp als encryptie. In vakjargon draait het om “cryptografische sleutels,” “hashfuncties” en “algoritmes.” Voor velen is dat nauwelijks te doorgronden. Leg je daarentegen uit dat encryptie te vergelijken is met een digitale kluis voor je gegevens, dan krijg je al snel meer begrip en interesse. Mensen beseffen dat zo’n digitale kluis noodzakelijk is om vertrouwelijke informatie te beschermen tegen nieuwsgierige ogen of cybercriminelen. Dit vergroot de kans dat ze bereid zijn de juiste maatregelen te nemen, zoals het kiezen van sterke wachtwoorden of het activeren van end-to-end encryptie in hun messaging-app.
Iedereen een rol in digitale veiligheid
Hoewel IT-experts vaak de eerste verdedigingslinie vormen bij cyberaanvallen, is het belangrijk te benadrukken dat digitale veiligheid een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. Van directieleden die budgetten vrijmaken tot medewerkers die zorgvuldig met wachtwoorden omgaan: iedereen levert een bijdrage aan het digitale ecosysteem. Door voorlichting en training in begrijpelijke taal, vergroot je het gevoel van eigenaarschap en urgentie.
Juist in een tijd waarin thuiswerken steeds normaler is geworden, en waar mensen vaak eigen apparaten gebruiken voor bedrijfsdoeleinden, moet die verantwoordelijkheid niet onderschat worden. Een medewerker die niet weet dat openbare Wi-Fi-netwerken onveilig kunnen zijn, kan onbedoeld gevoelige bedrijfsinformatie blootstellen. Door een gedegen uitleg – zonder intimiderend vakjargon – wordt het voor die medewerker duidelijk waarom hij of zij bijvoorbeeld een VPN moet inschakelen of extra alert moet zijn op phishingmails.
Manieren om jargon te vermijden
Er zijn meerdere manieren om ervoor te zorgen dat je communicatie niet verzandt in technisch vakjargon:
- Leg terminologie uit: Introduceer een technische term alleen als je deze direct toelicht met een voorbeeld.
- Gebruik metaforen: Vergelijk digitale situaties met alledaagse gebeurtenissen, zoals de sleutelbos-analogie bij datalekken.
- Storytelling: Vertel een kort verhaal over een incident om te illustreren wat er kan gebeuren en welke maatregelen je kunt nemen. Verhalen blijven beter hangen dan droge feiten.
- Check bij het publiek: Vraag of de uitleg duidelijk is en moedig anderen aan om vragen te stellen. Zo voorkom je dat mensen ongemerkt afhaken.
- Less is more: Probeer niet te imponeren met termen, maar focus op de kernboodschap. De waarde van je verhaal is niet afhankelijk van hoe complex je klinkt, maar van hoe goed het wordt begrepen.
Door deze strategieën toe te passen, maak je niet alleen de informatie laagdrempeliger, maar zorg je er ook voor dat de boodschap beklijft.
Het grotere plaatje: een veilige digitale samenleving
Een veilig digitaal landschap is niet alleen van belang voor bedrijven, maar raakt de gehele samenleving. Denk aan zorginstellingen, waar patiëntgegevens extreem gevoelig zijn, of aan onderwijsinstellingen, waar minderjarigen online leren en risico kunnen lopen op identiteitsdiefstal. Zonder duidelijke en universeel toegankelijke uitleg over cyberdreigingen blijft een groot deel van de samenleving kwetsbaar voor gevaren die ze niet eens volledig begrijpt.
Bovendien groeien kinderen en jongeren op in een digitale wereld. Als zij van jongs af aan leren wat phishing is en waarom sterke wachtwoorden belangrijk zijn, maken ze die kennis tot een natuurlijk onderdeel van hun gedrag. Dat is de beste investering in langdurige digitale weerbaarheid. Met andere woorden: cybersecurity en communicatie hierover begint niet pas op de werkvloer, maar kan al op de basisschool vorm krijgen. Ook hier is het vermijden van vakjargon een cruciale stap om iedereen mee te krijgen.
Toekomstperspectief: meer inclusiviteit, minder risico
Nu digitalisering alleen maar sneller gaat, wordt de noodzaak van inclusieve en begrijpelijke communicatie over cyberdreigingen steeds groter. Technologische ontwikkelingen zoals kunstmatige intelligentie, quantumcomputers en geavanceerde cryptografie zullen de wereld nog complexer maken. Tegelijkertijd neemt de afhankelijkheid van digitale systemen toe, waardoor de gevolgen van een aanval of datalek potentieel enorm zijn.
Om die reden moeten specialisten hun ego opzijzetten en inzetten op duidelijke taal en educatie. Het succes van een organisatie in het voorkomen van datalekken of ransomware-aanvallen hangt immers niet alleen af van de nieuwste technologie, maar vooral van de mate waarin medewerkers die technologie begrijpen en correct toepassen.
Een bredere, inclusieve benadering is niet alleen veiliger, maar ook efficiënter. Hoe meer mensen zich gehoord en begrepen voelen, hoe groter de motivatie om actief bij te dragen aan de collectieve verdediging. Het vraagt om een mentaliteitsverandering binnen de sector: minder nadruk op technische superioriteit en meer aandacht voor praktische toepasbaarheid. Alleen zo maken we digitale veiligheid bereikbaar voor iedereen en verkleinen we gezamenlijk de kans op grootschalige incidenten.
Ontdek meer over cybercrime en het darkweb in onze uitgebreide bibliotheek. Voor een gestructureerd overzicht van relevante onderwerpen kun je terecht op onze onderwerpenpagina, waar je een alfabetisch gerangschikte lijst vindt.
Bron: Linkedin Digiweerbaar