Het nieuwe kabinet moet structureel, dus jaarlijks, 1,3 miljard euro steken in de politie, het Openbaar Ministerie, de rechters, de reclassering en Slachtofferhulp. “We hebben meer slagkracht nodig”, zegt voorzitter van het College van procureurs-generaal van het OM Gerrit van der Burg in Goedemorgen Nederland op NPO 1.

Gezamenlijke brief

Hij heeft daarom samen met Henk van Essen, korpschef van de Nationale Politie, Femke Halsema (voorzitter van de Regioburgemeesters), Frans Knüppe (deken van de Nederlandse Orde van Advocaten) en Henk Naves (voorzitter Raad voor de rechtspraak) een brief geschreven aan de partijen die over de formatie onderhandelen.

Corona heeft de druk op de strafrechtketen nog eens extra opgevoerd. De briefschrijvers illustreren dat aan de hand van cijfers over de eerste vier maanden van dit jaar. Daarin maakte de politie 212.000 overuren, moest ze 1500 demonstraties begeleiden en deelde ze 95.000 corona-gerelateerde boetes uit. “Deze aantallen zijn voor de politie ongekend groot, maar werken ook door in de gehele strafrechtketen.”

Cybercrime

De samenleving wordt steeds ingewikkelder, zegt Van der Burg. “We hebben de afgelopen jaren te kampen gehad met behoorlijke groei in een aantal vormen van criminaliteit. Denk aan de komst van de georganiseerde misdaad. Die begint in de wijk.” Maar ook de opkomst van “allerlei vormen van cybercriminaliteit”, zegt hij. “Bijvoorbeeld de babbeltruc op internet, die de babbeltruc bij de voordeur heeft vervangen. Tot en met hele ingewikkelde vormen van cybercriminaliteit. Denk aan ransomware-aanvallen.”

Ook is er meer slagkracht nodig bij de bestrijding van “vormen van polarisatie in de samenleving, die strafbaar zijn, en waar we allemaal getuige van zijn”, zegt Van der Burg. “Daar willen we met een koersrechte stabiele ingreep op basis van het wetboek van strafrecht de komende jaren blijven ingrijpen. Ook daar is een stevig fundament voor nodig.”

Verdeeld over keten

De 1,3 miljard euro moet worden verdeeld over “de diverse organisaties” in de keten, zegt Van der Burg. “De politie wil bijvoorbeeld vooral investeren in de wijk.” Agenten moeten digitaal vaardiger worden en er moeten meer uniformen op straat, zegt hij. “Dat zijn de ogen en oren van de politie en ze hebben contact met de samenleving. Heel belangrijk. Maar denk ook aan allerlei vormen van opsporing waar ook informatievoorziening voor nodig is.”

De ondertekenaars stellen dat “in de komende kabinetsperiode alleen al voor de basisteams, specialistische opsporing en digitalisering zo’n 1500 politiemensen extra nodig zijn (tot 2030 nog eens 2800), 245 OM-medewerkers en 270 rechters. Daarbij is ook van belang dat straffen voortvarend ten uitvoer kunnen worden gelegd en organisaties als Reclassering Nederland en Slachtofferhulp Nederland voldoende zijn toegerust om hun belangrijke werk te doen.”

Als het gaat om het Openbaar Ministerie “gaat het om het versterken van het fundament”, zegt Van der Burg. “Er is jarenlang bezuinigd, vanaf 2011 ongeveer 110 miljoen euro.” Daardoor zijn er nu achterstanden. “Er moeten meer rechters bij en de rechtspraak moet meer digitaal onderlegd worden. De sociale advocatuur heeft slagkracht en financiering nodig om verdachten en slachtoffers te kunnen bijstaan. Dat is ook heel belangrijk in een rechtsstaat.”

Ook moet er geld worden vrijgemaakt om de ondermijnende criminaliteit te bestrijden. “Vooral ook aan de voorkant. Namelijk het ervoor zorgen dat jeugd niet in de verleiding komt om in richting van verdovende middelen te gaan. Het is makkelijk geld verdienen, maar dat moeten en kunnen we met elkaar niet hebben. En denk ook aan de uitbreiding van douane, erg belangrijk in het licht van die bestrijding.”

De rechtstaat

Nu de coronacrisis grotendeels is bezworen, wijzen de ondertekenaars erop dat de kabinetsformatie nu helemaal in het teken staat van herstel. Maar daarbij mag “het fundament van onze moderne, beschaafde samenleving: de rechtsstaat” niet worden genegeerd.

Van der Burg: “Je moet eerst kijken naar de rechtstatelijke instituties, die in staat moeten worden gesteld om geloofwaardig de democratische rechtsorde te dienen. Het is het fundament onder een ordentelijke en ordelijke democratische samenleving, en onder het economisch herstel.”