Cyberbullying of online pesten is het via e-mail, instant messaging, chat rooms, pagers, gsm's en andere instrumenten van de informatietechnologie opzettelijk beledigen, bedreigen of intimideren van personen. 'Cyberbullying' wordt voornamelijk uitgevoerd door de jeugd, omdat jongeren makkelijker met de nieuwe technieken kunnen omgaan.

Elektronische muur

De dader voelt zich veilig achter een elektronische muur, waarbij de identiteit verborgen blijft. Dit maakt het moeilijker om de bron te achterhalen. De 'bullies' zijn bij cyberbullying vaak agressiever dan wanneer ze in het gezicht van de slachtoffer worden geuit. Een dergelijke aanval kan bestaan uit dreigementen, beledigende provocaties, racistische opmerkingen, proberen iemands computer te besmetten met een virus en/of een e-mailadres te overstelpen met onzinnige mailtjes.

Deze manier van pesten bestaat nog niet zo heel lang en is ook lang niet zo zichtbaar als het pesten in het ‘echte leven’.  Het gebeurt veel via de mobiele telefoon of via internet. Het nadeel van online pesten is dat het vaak anoniem gebeurt, wat de pester een extra machtspositie geeft.

De gevolgen bij online pesten zijn vaak groter dan bij het 'gewone' pesten. Je kunt je als kind moeilijker verdedigen, het is een publieke vernedering omdat iedereen het kan lezen en het blijft actief omdat het lastig is om iets van internet te verwijderen.

Veel mogelijkheden

Er zijn ongekend veel mogelijkheden met Online Pesten. Zo zijn er ook veel kinderen die online spellen doen en tijdens het samen spelen met een vriend of vriendin geven ze even hun wachtwoord. De volgende dag blijkt dat alles waar ze hard voor gewerkt en gespaard hebben kwijt is,  het account blijkt te zijn gehackt door dit vriendje. Dit gebeurt ook met online vrienden die worden gemaakt, die zeggen dan bijv: wil jij mijn kampioenspunten hebben want ik speel dit spel niet vaak meer? Vol enthousiasme reageert de ander, ja graag! Dan zegt deze persoon (de zogenaamde vriend) oooh wacht het omzetten van het account lukt niet zoals ik dacht. Ik moet eerst jouw login en wachtwoord intypen voordat het werkt. En ze raden je aan om gelijk offline te gaan om ervan verzekerd te zijn dat als je inlogt je alle kampioensspullen in je account hebt staan. Dit is een leugen! Je account wordt volledig van je afgepakt, de ander heeft jouw wachtwoord veranderd en jij kunt nooit meer op je eigen account inloggen want je weet het wachtwoord niet (die heeft die ander veranderd tezamen met het contactadres).

Het is niet alleen spullen afpakken in games wat er kan gebeuren door het uit handen geven van wachtwoorden. Zodra iemand jouw profiel heeft overgenomen, kan hij/zij alles daarmee doen. Ook jouw vrienden online benaderen en pesten, zij denken dan dat jij dit bent. Zij weten dan niet dat jouw account gehackt is.

Online pesten kan voorkomen op alle social media, niet alleen in apps maar ook in games. De gevaren in de meest voorkomende platformen in 2020 zijn: SnapChat, TikTok, WhatsApp, Facebook, Instagram, Twitter, YouTube, Pinterest en LinkedIn. Dit zijn de gevaren die wij tegen kunnen komen online ...

Advies voor slachtoffers van cyberpesten

Wanneer je gepest wordt via internet of smartphone, kan dit een zware last voor je betekenen. Negatieve berichten of kwetsende foto’s kunnen snel ‘viraal’ gaan. Gelukkig zijn er een paar voorzorgsmaatregelen die je kan nemen om cyberpesten te vermijden en, als het je toch overkomt, te detecteren zodat je nog kan ingrijpen.

Enkele voorzorgen

Voorkom cyberpesten door je privacy instellingen aan te passen

Je kan een aantal maatregelen nemen om misbruik van persoonlijke informatie voor cyberpesten te voorkomen. Door onder meer je privacy instellingen op sociale netwerksites aan te passen, kun je voorkomen dat beelden of informatie uit je profielpagina’s (bv. je Facebook-profiel) gebruikt worden om te pesten.  Om te voorkomen dat personen die je niet kent contact met jou opnemen, kun je bepalen of je profiel al dan niet vindbaar is via zoekmachines. Ook binnen Facebook kun je aangeven wie je kan opzoeken en wie je een bericht kan sturen.

Een andere optie is om het “taggen” te controleren of te beperken. Taggen wil zeggen dat een persoon die een Facebookprofiel heeft in een foto of bericht geïdentificeerd wordt aan de hand van een digitaal naamplaatje. Dit kan bijvoorbeeld handig zijn als je in een groepsfoto identificeerbaar wil zijn of wanneer je een foto op het profiel van een vriend ook bij je eigen foto’s wil laten weergeven. Door “taggen” te beperken via je profielinstellingen kan je echter ook voorkomen dat je in een delicate foto of in een karikatuur getagd wordt. Gelukkig hoef je de optie taggen niet helemaal te beperken. Je kunt namelijk ook zelf bepalen of je, wanneer iemand je tagt, je dit eerst wil controleren om zelf te beslissen of je jouw naam in die bepaalde foto wel wenst.

Zoek jezelf regelmatig op met behulp van een online zoekmachine

Google en Bing zijn voorbeelden van zulke zoekmachines. Bekijk welke online-informatie over jou terug te vinden is als je jouw eigen naam opzoekt. Stel jezelf de vraag of de gevonden links, teksten of beelden gemakkelijk door anderen uit hun context gehaald zouden kunnen worden om jou te pesten. Als dat laatste het geval is, bekijk dan of er een mogelijkheid bestaat om deze informatie te verwijderen.

Let op met het doorgeven van gevoelige informatie

In onderzoek wordt het doorgeven van een wachtwoord aan vrienden soms in verband gebracht met het risico om het slachtoffer te worden van cyberpesten. Geef nooit je wachtwoord aan anderen en maak een veilig wachtwoord aan. Dat geldt ook voor het antwoord op de zogenaamde “geheime vragen”, die door content providers als identiteitscontrole worden gebruikt wanneer je je wachtwoord vergeten bent. Een veilig wachtwoord bestaat uit een afwisseling van kleine letters, hoofdletters, cijfers en symbolen. Een goed wachtwoord is ook minstens 12 tekens lang.

Soms kan de verleiding bestaan om jouw wachtwoorden te delen met jouw vrienden. Ook al vertrouw je jouw vrienden voor de volle 100%, toch raden we af om dit te doen. Het betekent immers dat je volledige online profiel in principe toegankelijk wordt voor anderen. Vrienden halen soms grapjes uit met elkaar. Wanneer je vrienden voor de grap gevoelige informatie op jouw profiel plaatsen, kan dit verregaande gevolgen hebben voor jou en je reputatie, en dit niet enkel kort na het plaatsen van de gevoelige informatie, maar voor een nog veel langere tijd daarna. Andere contactpersonen op je profielpagina zullen denken dat jij degene bent die de gevoelige informatie online heeft gezet.

Wees zelf geen pestkop

Behandel anderen met respect, niet enkel offline maar ook online. Het kan ook zijn dat jij misschien zelf beelden of teksten online hebt geplaatst die de gevoelens van anderen hebben gekwetst. Dan kan het gebeuren dat je zelf misschien terug gepest wordt. Als dat het geval is, moet je misschien je communicatiestijl aanpassen en er goed over nadenken hoe jouw woorden en acties online door anderen geïnterpreteerd worden.

Moedig cyberpesten niet aan

Als je ziet dat iemand gepest wordt, maak er dan melding van bij je ouders of de school zodat ze de pestkop kunnen stoppen. Doe zeker niet mee met de pestkop. Door aanmoedigende berichtjes te plaatsen, geef je de pestkop net meer aandacht. Vertel aan de dader dat hij moet ophouden om anderen lastig te vallen en dat je zijn pesterijen niet grappig vindt. Als je een pestbericht krijgt, stuur het dan zeker niet naar anderen door. Kortom, neem het op voor het slachtoffer.

Ondanks de tips die we hierboven gegeven hebben, kan je nooit helemaal voorkomen dat je bij cyberpesten betrokken geraakt. Vandaar dat we ook enkele tips geven die je kan toepassen als je gepest wordt via gsm of internet.

Enkele bijkomende tips als je gecyberpest wordt

Pest nooit terug

Wees kalm en reageer niet onmiddellijk en niet al te emotioneel op het pestbericht. Sommige cyberpestkoppen willen net een reactie krijgen. In tegenstelling tot offline pesten, hoeft niemand jouw reactie te zien wanneer je online gepest wordt.  Het is misschien beter om tegenover de pestkop te doen alsof er niks gebeurd is. Op die manier krijgt de cyberpestkop misschien het gevoel dat zijn of haar pesterijen geen invloed op jou hebben. Als daders merken dat een reactie uitblijft, zullen ze er misschien uit zichzelf mee ophouden. Als je toch wilt reageren, laat je dan vooral niet door je emoties leiden en antwoord pas als je de kwetsende boodschap hebt laten bekoelen. Zorg voor een erg koele en afstandelijke reactie en vraag aan de pestkop om ermee op te houden. Laat je reactie eventueel vooraf door iemand anders lezen. Maar vooral: pest niet terug en neem geen wraak op de dader. Hierdoor kan de situatie verergeren en het pesten soms toenemen.

Blokkeer cyberpestkoppen

Als eerste reacties op cyberpesten kan  je overwegen om de cyberpestkop te blokkeren. Ook al biedt het blokkeren van cyberpestkoppen geen 100% zekerheid dat het cyberpesten zal stoppen, het kan wel de kans verkleinen dat je verder lastig gevallen wordt. Je kan ook het pesten of de pestberichten melden bij de online dienst (bv. YouTube, Facebook, etc.) die gebruikt werd om je te pesten. Bij de meeste internetdiensten kun je misbruik melden. Op Facebook, kan je bij elke foto die op deze pagina verschijnt, de optie aanvinken om deze foto te signaleren (zie ‘opties’ bij foto). Je kan daar aangeven waarom je deze foto ongepast vindt. Facebook heeft trouwens een specifieke rubriek gewijd aan cyberpesten, waar je meer informatie vindt.

Word je op een ander online platform gecyberpest, surf dan naar de homepagina van die dienst om te kijken of er ergens een meldknop staat. Als je dergelijke knop niet terugvindt, kan je ook een mail sturen naar de beheerder van de website. Hopelijk wordt er na je klacht actie ondernomen. In sommige gevallen van cyberpesten heeft het gebruik van de meldknop ertoe geleid dat de account van de dader geblokkeerd en/of geschrapt werd.

Verzamel bewijsmateriaal

Een begrijpelijke eerste reactie kan zijn om pestberichten te verwijderen zodat je er niet meer mee geconfronteerd kan worden. Hierdoor verwijder je ook belangrijk bewijsmateriaal tegen de dader. Doe dit dus niet, maar verzamel zoveel mogelijk bewijzen. Neem bijvoorbeeld schermafbeeldingen, druk kwetsende berichten af en sla sms- of voicemailberichten op. De bewijzen maken het makkelijker om daders te identificeren en hen te confronteren met hun gedrag. Mocht het pesten erge vormen aannemen en je wenst een klacht in te dienen bij de lokale politie, dan zijn deze bewijsstukken cruciaal. Lees ook Account gehackt! Wat nu? Snapchat, TikTok, Instagram, WhatsApp, meer 'tips en tricks' vind je hier.

Probeer steun te zoeken

Blijf niet alleen met je problemen zitten. Zoek steun bij goede vrienden, leraren en familie en meld het gedrag op school of aan je ouders.

Samen met jou kunnen ze ervoor zorgen dat het pesten ophoudt. Soms zijn slachtoffers van cyberpesten bang van de reactie van volwassenen. Ze vrezen voor vragen of kritiek en aarzelen daarom om pestgedrag aan volwassenen te melden. In de meeste gevallen van cyberpesten is de hulp van anderen een eerste manier om iets tegen de online pesterijen te ondernemen. Hoe kondig je aan dat je met hen over cyberpesten wenst te praten? Zeg hen van tevoren dat je graag met hen over een delicaat probleem wilt praten. Je kunt er ook voor kiezen om je gevoelens op papier te zetten en op die manier je ouders uit te leggen wat er gebeurd is.

Als je met je ouders over het (cyber)pesten wil praten, denk dan aan het volgende:

• Kies een moment uit waarop je ouders de volle aandacht voor je zullen hebben. Als ze net van het werk terugkomen, ze bezig zijn met koken, afwassen of werken zullen ze misschien niet goed kunnen luisteren en je minder goed kunnen helpen.
• Vertel duidelijk aan je ouders wat er gebeurd is. Vertel ook een beetje meer over de manier waarop je gepest werd. Misschien weten ze zelf niet goed hoe de website, het chatprogramma of de app werken waarop je gepest werd. Door zo duidelijk mogelijk uit te leggen wat er gebeurd is, kunnen ze jou zo goed mogelijk helpen. Toon ook de pestberichten (zoals e-mails, sms’en, chatgesprekken) aan je ouders zodat ze kunnen zien wat er precies gebeurd is.
• Vertel ook hoe je jezelf voelt. Heeft het cyberpesten je emotioneel gekwetst? Ben je bang? Als je dergelijke gevoelens hebt, is het belangrijk om hierover te praten.

Als de dader van de cyberpesterijen naar dezelfde school gaat, neem dan het bewijsmateriaal mee en praat erover met begeleidende leraren of de directie. Aarzel vooral niet om dit te doen als de pestkop jou ook tijdens de schooltijd lastigvalt.