Steeds meer mensen trappen in frauduleuze advertenties voor bitcoin investeringen. De adverteerders gebruiken nep citaten van BN'ers om mensen te verleiden. Geïnteresseerden krijgen hoge winsten voorgespiegeld, maar die blijven in de praktijk uit. Bij de Fraudehelpdesk zijn in 2018 en 2019 verspreid over vijf verschillende frauduleuze websites 1,7 miljoen euro aan schademeldingen binnengekomen, het grootste deel in 2019. Dat is waarschijnlijk nog maar een deel van de werkelijke schade, omdat niet iedereen zich meldt.

Inleg

Mensen zeggen dat ze het geld dat ze hebben ingelegd na op de advertenties te hebben geklikt, nooit meer terugzien. Sommigen ruiken meteen al onraad; anderen pas later, als ze hun winsten proberen te innen.

"We krijgen hier dagelijks meldingen over binnen", zegt André Vermeulen van de Fraudehelpdesk. "Ook BN'ers balen omdat hun naam hiervoor wordt gebruikt."

De schade kan flink oplopen. "Als je er vrij snel achter komt is de schade beperkt, maar soms worden mensen ertoe verleid om duizenden euro's te investeren", zegt Vermeulen.

De advertenties verschijnen vooral vaak op Facebook en Instagram. Facebook laat in een reactie weten dat advertenties voor frauduleuze financiële transacties niet door de beugel kunnen, maar meerdere gerapporteerde advertenties werden niet verwijderd.

Waylon en Alexander Klöpping

De zwende lsites worden aangeprezen met valse citaten van BN'ers. Met clickbait achtige koppen worden mensen ertoe verleid om op artikelen te klikken, zoals de 'meest recente investering van Alexander Klöpping' die de 'grote banken doodsbang maakt'. Ook de identiteit van John de Mol, Waylon en Humberto Tan wordt gebruikt voor de nep advertenties.

De politie kan niet zeggen hoe vaak het probleem voorkomt, omdat deze vorm van fraude niet apart wordt geregistreerd. Volgens de politie is het lastig om de daders op te sporen. Dat beaamt Vermeulen van de Fraudehelpdesk. "Het zijn slimme jongens die ongrijpbaar zijn."

Daniël verloor 100.000 euro met frauduleuze bitcoin-advertenties

Het begon met een paar honderd euro, maar voor hij het wist was hij bijna 100.000 euro armer. Allemaal dankzij een frauduleuze bitcoin-advertentie. "Ik denk er iedere vijf seconden aan", zegt Daniël. "En iedere vijf seconden denk ik: wat ben ik een eikel."

Daniël klikte op een advertentie waarin hem hoge financiële winsten werden beloofd - als hij maar investeerde. "Eerst maakte ik 500 euro over. Toen 5000." En binnen een paar weken had hij 5500 euro en 20 bitcoins overgemaakt, samen bijna 100.000 euro; geld dat hij nooit meer terug zag.

Niet de enige

Daniël is niet de enige gedupeerde. Bij de Fraudehelpdesk is 1,7 miljoen euro aan schade gemeld, het overgrote deel dit jaar. Vorig jaar kwamen er slechts 4 meldingen van schade binnen, dit jaar zijn dat er al 131.

De werkwijze van de fraudeurs komt in al die gevallen overeen: mensen worden in advertenties met valse citaten van BN'ers ertoe verleid om geld te investeren in bitcoin of aandelen. Dat geld zijn ze vervolgens meestal kwijt.

Onraad

Het hoeft niet zo ver te komen als bij Daniël. De schoonvader van Carlos trapte ook in een bitcoin-scam, en maakte 200 euro over. Toen rook hij onraad en greep Carlos in. "Mijn schoonvader is in de zeventig en niet zo handig met dit soort dingen", zegt Carlos. Uiteindelijk lukte het Carlos met veel pijn en moeite om 150 van de 200 euro terug te krijgen.

In eerste instantie kreeg Daniël ook een deel van zijn geld terug. "Ik had 500 euro geïnvesteerd en vroeg 250 euro terug", zegt Daniël. Hij was namelijk benieuwd of dat zou lukken. Het geld kreeg hij met enige moeite inderdaad terug op zijn rekening.

Maar toen begon het pas. "Ik werd opgebeld door een medewerker van de site die me allemaal documenten liet zien die hoge winsten beloofden." In een periode van nog geen vier weken werd Daniël er telkens toe verleid om steeds meer te investeren, ondanks dat hij wel een onderbuikgevoel had dat er iets niet in de haak was.

Uiteindelijk investeerde een medewerker van de site namens Daniël in olie-aandelen. "En voor ik het wist stond ik bijna honderdduizend euro in de min." Achteraf kan hij zich wel voor zijn kop slaan. "Nu denk ik: ik had het nooit moeten doen. Had het even overlegd." Zijn vrouw wist namelijk van niks.

Ook de BN'ers zijn niet blij. John de Mol kondigde eerder stappen aan tegen Facebook, dat de advertenties plaatst. Humberto Tan probeerde zonder veel succes actie te ondernemen tegen de nep-advertenties.

"Ik vind het heel vervelend dat mijn naam en mijn foto worden gebruikt voor oplichting", zegt ook Alexander Klöpping, een van de BN'ers wiens identiteit voor de fraude wordt gebruikt.

Veel van de advertenties worden verspreid via Facebook, Instagram en Google. "Ik blijf dit soort dingen maar melden bij Facebook en Google, maar ik heb niet het idee dat die hier bijzonder veel prioriteit aan hechten", zegt Klöpping.

Zwakke plek bij Facebook

In het hele proces lijkt met name het advertentiesysteem van Facebook en Google een zwakke plek te zijn. Die moet namelijk ongewenste advertenties tegenhouden. Gezien de hoeveelheid advertenties die al maanden rondgaan lijkt dat systeem zo lek als een mandje. "Als ik dit soort advertenties rapporteer, staan ze er na een maand nog", zegt Klöpping.

Een betrokkene zegt dat er door Facebook onderzoek wordt gedaan hoe dit kan. Mogelijk zien Facebook-medewerkers in Dublin een andere website dan gebruikers in Nederland, in een poging van de fraudeurs om onder de radar te blijven.

Daarnaast lijken de advertenties vaak te verwijzen naar gehackte sites, waar de fraudeurs hun eigen teksten op hebben geplaatst. Dat maakt het moeilijker om de fraudeurs uit de lucht te halen.

Politie

De politie zou wel meer kunnen doen, denkt Daniël. "Ik heb ze laten weten dat ik nog contact heb met de fraudeurs", zegt Daniël. Dat zou de politie kunnen helpen in een eventueel onderzoek. "Maar daar heb ik nog niks op gehoord."

Een woordvoerder laat weten dat het lastig is om de daders te vinden. De politie weet niet precies hoe vaak het probleem voorkomt.