Opgelicht op Marktplaats? Slachtoffer geworden van WhatsApp-fraude? Binnenkort hoef je niet meer met lede ogen toe te kijken. Banken gaan namelijk NAW-gegevens (Naam, Adres en Woonplaats) verstrekken van oplichters die via internet nietsvermoedende burgers hebben opgelicht. De banken werken op dit moment de procedure uit en streven ernaar om deze in januari 2021 in te voeren.
Gewiekste cybercriminelen
Nederlanders zijn steeds vaker het slachtoffer van gewiekste cybercriminelen. Experts denken dat de corona pandemie daarin een grote rol in speelt. We bestellen steeds vaker producten online. Ook houden we vanwege het coronavirus steeds meer via chat applicaties als WhatsApp contact met vrienden, familie, kennissen en collega’s. Oplichters grijpen beide ontwikkelingen aan om mensen te bedonderen.
Spoofing telefoon
Ook komt het steeds vaker voor dat oplichters zich voordoen als bankmedewerker. Ze benaderen telefonisch hun slachtoffer met de mededeling dat hun rekening gehackt is. Om hun spaargeld te beschermen, moeten ze hun geld tijdelijk oversluizen naar een 'veilige kluisrekening’. Als de cyberaanval is afgeslagen, wordt het geld weer teruggestort naar hun eigen rekening. Tegen die tijd zijn de daders er al lang met de buit vandoor en is het slachtoffers soms duizenden euro’s lichter. Om die reden besloten ING en Knab onlangs om extra beveiligingsmaatregelen door te voeren.
Schadebedrag mogelijk tientallen miljoenen
Hoeveel schade internetoplichting en betaalfraude veroorzaakt, is moeilijk in te schatten omdat het fenomeen zo divers is. Bovendien melden niet alle slachtoffers zich bij instanties als de politie, de bank of de Fraudehelpdesk. Mogelijk loopt het schadebedrag in de tientallen miljoenen euro’s.
Wettelijk gezien zijn banken niet verplicht om de financiële schade als gevolg van internetoplichting en betaalfraude te vergoeden. De meeste banken hanteren echter een coulanceregeling, waardoor de geleden schade vaak (grotendeels) wordt gecompenseerd. Vorige week pleitte de VVD in de Tweede Kamer om één ruimhartig beleid voor slachtoffers van betaalfraude in te voeren. Minister van Financiën Wopke Hoekstra beloofde om hierover het gesprek aan te gaan met de banken.
Minister Grapperhaus aanpak internetoplichting
Zijn collega minister Grapperhaus heeft in de tussentijd zijn eigen afspraken gemaakt met de banken. Op 21 september voerde hij een notaoverleg met de strafrechtwoordvoerders van de politieke partijen in de Tweede Kamer. In dat overleg beloofde de minister om de Kamer op de hoogte te brengen van de voortgang van de samenwerking tussen de banken en de politie bij de aanpak van internetoplichting. Deze week informeerde hij de Tweede Kamer hierover.
In zijn voortgangsrapportage schrijft minister Grapperhaus dat de banken hebben besloten om een procedure in het leven te roepen om de NAW-gegevens van fraudeurs aan slachtoffers te verstrekken. Met deze gegevens kunnen zij in contact komen met de oplichter, of zelfs civielrechtelijke actie ondernemen.
Criminelen 21 dagen de tijd
Deze informatie wordt niet direct overhandigd door de banken. In de procedure staat dat fraudeurs 21 dagen de tijd hebben om het geld terug te storten. Als de dader dat weigert, dan verstrekken de banken de NAW-gegevens van deze persoon aan het slachtoffer. Voorwaarde is wel dat het slachtoffer aangifte heeft gedaan van betaalfraude.
De nieuwe regeling treedt niet direct in werking, omdat de details nog moeten worden ingevuld. Minister Grapperhaus schrijft in zijn brief aan de Tweede Kamer dat de banken ernaar streven om in januari 2021 te starten met deze procedure. Hij vindt het een stap in de goede richting in de strijd tegen WhatsApp-fraude en andere vormen van betaalfraude.
“Internetoplichting is een ernstige vorm van criminaliteit, die een grote impact heeft op mensen en maatschappij. Zeker in deze coronatijd, waarin mensen steeds meer online gaan. Fraudeurs veranderen met grote snelheid hun werkwijzen en richten hun vizier veelal juist op kwetsbare slachtoffers. Ik vind dit zeer ernstig en zet daarom in op het voorkomen en bestrijden van internetoplichting en de ondersteuning van fraudeslachtoffers. Het is daarbij van groot belang dat alle partijen, die een rol kunnen vervullen bij de aanpak van internetoplichting hun verantwoordelijkheid nemen en alles doen om internetoplichting te voorkomen en te bestrijden en fraudeslachtoffers adequaat te ondersteunen. Ik blijf me daarom inzetten voor het samenwerkingstraject van banken, politie en de andere betrokken partijen en zal de voortgang van de onderscheiden projecten zeer nauw blijven volgen.”
Verschuilen achter privacyregels
De Tweede Kamer heeft zich in het verleden meer dan eens fel uitgesproken tegen het feit dat banken zich verschuilen achter privacyregels om maar geen gegevens te hoeven verstrekken aan slachtoffers. Kamerleden zullen verheugd zijn dat banken hun maatschappelijke verantwoordelijkheid in deze kwestie nemen.
Bron: tweedekamer.nl, vpngids.nl