“De scholen waren dicht. Er was geen meester of juf om mee te praten”

Het aantal kinderen en jongeren dat hulp zocht bij seksueel misbruik en vragen over seksualiteit is tijdens de intelligente lockdown sterk toegenomen. ‘Er was geen meester of juf om mee te praten.’

In april en mei ontving hulplijn Helpwanted.nl ruim het dubbele aantal hulpverzoeken van kinderen en jongeren ten opzichte van de eerste twee maanden van dit jaar. In januari en februari kwamen er rond de 480 meldingen per maand binnen, in maart was al een lichte stijging te zien. “We zijn onder de indruk van de hoeveelheid meldingen”, zegt Simone Belt, werkzaam bij de hulplijn die onder Stichting Expertisebureau Online Kindermisbruik valt.

Sextortion

De organisatie ziet vooral een stijging in het aantal zogenoemde sextortion gevallen, een vorm van seksueel misbruik waarbij slachtoffers worden afgeperst met naaktfoto’s of video’s. Belt: “Iedereen was tijdens de lockdown meer online. Ook jongeren die seksuele bevrediging zochten middels bijvoorbeeld webcamseks, omdat ze dat in het echte leven even niet meer konden krijgen. Maar ook cybercriminelen die misbruik maakten van de beelden.”

Grooming

Daarnaast steeg het aantal meldingen van grooming, waarbij een volwassene online contact zoekt met een minderjarige om seksueel misbruik te plegen of kinderporno te verzamelen. Deze toename was wel minder dan de gevallen van sextortion.

Jongeren hadden ook meer behoefte om te praten, legt Belt uit. “Er was geen afleiding van school, vrienden of sport en daardoor meer ruimte om te piekeren over die ene naaktfoto. Wat als die toch wordt gedeeld met anderen? De chatgesprekken met ons, waarbij we hulp bieden bij online seksueel misbruik, duurden tijdens de lockdown dan ook langer dan daarvoor.”

Het zijn herkenbare ontwikkelingen voor Esmaralda de Haan van Qpido, het centrum voor seksuele weerbaarheid en onderdeel van jeugdhulporganisatie Spirit. Ook daar zien ze een explosieve stijging in het aantal hulpverzoeken tijdens de lockdown. De organisatie die zich richt op een groot deel van Noord-Holland ontving in januari slechts drie anonieme vragen. Tijdens de lockdown groeide dat aantal naar 21 per maand.

De scholen waren dicht

“De scholen waren dicht. Er was geen meester of juf om mee te praten.” De Haan, die jeugd maatschappelijk werker is bij Qpido in Amsterdam, vreest ook dat er meer gevallen van sexting hebben plaatsgevonden. Daarbij worden seksueel getinte berichten, foto’s of video’s zonder toestemming doorgestuurd of verspreid via allerlei kanalen zoals Telegram en WhatsApp.

Hoewel het aantal verzoeken om hulp steeg, is het niet altijd makkelijk voor kinderen en jongeren om aan te kloppen bij instanties. Gevoelens van schaamte en schuld overheersen, terwijl dat volgens de hulpverleners niet nodig is. De slachtoffers krijgen behalve een luisterend oor dan ook direct een duidelijke boodschap mee: het is niet hun schuld. Zij zitten niet fout.

Lopen op een koord

Omdat het onderwerp van online seksueel misbruik nog altijd in de taboesfeer verkeert, heeft De Haan in de lockdown periode samen met haar collega Jitka Peeters het boek Lopen op een koord geschreven. Daarin zijn verhalen van slachtoffers en hun begeleiders opgetekend.

Zoals die van Steffi die regelmatig huilt in haar bed, omdat haar naaktfoto is verspreid. Ze vraagt zich af waarom iedereen boos op haar is. Ze was gewoon verliefd. Of het verhaal van de Amsterdamse Aisha die zich gehoord en gezien voelde door een groep mannen die haar seks liet hebben met anderen. Voor een buitenstaander lijken het onwerkelijke verhalen. “Het gebeurt écht”, zegt De Haan.

“Met dit boek wil ik andere jongeren laten zien dat ze niet de enige zijn die dit meemaken. Slachtoffers voelen zich vaak alleen en er gebeurt van alles intern: ze denken dat ze zelf fout zitten of ze zijn bang dat de dader in de gevangenis belandt omdat zij erover praten.”

Scholen weer open

Nu de scholen weer zijn begonnen, verwacht Helpwanted.nl een daling van het aantal hulpvragen online. De Haan verwacht dat het aantal chatgesprekken weer terug zal lopen, maar daarmee is niet gezegd dat het totaal aantal vragen om bijstand afneemt. “Scholen hebben en signalerende functie. En kinderen en jongeren kunnen, nu de scholen weer open zijn, ook daar terecht met vragen.”

Maar De Haan benadruk dat jongeren en kinderen nog altijd terecht kunnen bij Qpdio. Dat kan ook anoniem. “We kijken altijd samen naar hulp op maat.”

Wie de verhalen van slachtoffers en hun begeleiders wil lezen, kan op de website van Spirit terecht voor het boek Lopen op een Koord.

Bron: Parool / Raounak Khaddari