Intensieve samenwerking met zowel bedrijven als opsporingsdiensten levert bij de bestrijding van de zogenoemde 'Tech Support Scam' goede resultaten op. Tech Support Scam, ook wel bekend als de 'helpdeskfraude', is een vorm van cybercrime die enige jaren geleden in onder andere Nederland veel slachtoffers maakte. De totale schade nam met 59 procent af ten opzichte van 2017, en het aantal slachtoffers stabiliseerde.

"Helpdesk"

Bij deze vorm van oplichting wordt een slachtoffer zomaar benaderd door iemand, of krijgt een melding, van een nep-helpdesk van een IT- of softwarebedrijf. Ook websites met verwijzingen naar valse helpdesks worden gebruikt. Die worden door criminelen zo gemanipuleerd dat ze bovenin zoekmachines verschijnen. Het doel is altijd om geld te ‘stelen’ of om het slachtoffer te overtuigen betalingen te verrichten.

Tijdens het project om de Tech Support Scam terug te dringen, inmiddels internationaal bekend als 'The Rotterdam Initiative', hebben verschillende bedrijven hun werkwijze aangepakt om hun software beter te beveiligen tegen misbruik, hebben bitcoinbedrijven het moeilijker gemaakt gestolen geld op te nemen, en heeft de politie het mogelijk gemaakt digitaal aangifte te doen. Banken maakten het overboeken van grote bedragen lastiger, weliswaar niet voor dit project, maar het droeg wel bij.

Groei halt toegeroepen

Alle maatregelen tezamen, en de bijzondere aandacht voor het fenomeen, hebben er in ieder geval voor gezorgd dat de groei van de Tech Support Scam een halt is toegeroepen. De totale schade nam met 59 procent af ten opzichte van 2017, en het aantal slachtoffers stabiliseerde. In 2017 bedroeg de geschatte schade zo’n 6 miljoen euro. Overigens lijkt sinds medio 2020 het aantal slachtoffers weer te stijgen. ,,Het zal een blijvende wapenwedloop zijn”, aldus de Rotterdamse cyberofficier van justitie Jacqueline Bonnes. ,,Word je zomaar gebeld door een helpdesk, dan moeten de alarmbellen afgaan. Je dreigt slachtoffer te worden van de Tech Support Scam”.

Tech Support Scam

Bij de Tech Support Scam gaat het er meestal om dat een slachtoffer zomaar gebeld wordt door iemand die zich voordoet als medewerker van een helpdesk. Wat ook voorkomt is een pop-up in het scherm, dan wel een fout telefoonnummer als iemand op zoek is naar een helpdesk, en daarbij op een foute site terecht komt. Deze frauduleuze zoekresultaten komen daarbij hoog in de lijst waardoor een fout snel is gemaakt. Tegen betaling kan dan een zogenaamd probleem opgelost worden. Vervolgens wordt de computer op afstand overgenomen en wordt foute software geïnstalleerd. Wordt er een bedrag overgemaakt, dan wordt dat op afstand verhoogd. Deze vorm van oplichting is te voorkomen door onmiddellijk op te hangen, niet te reageren op een pop-up, en als iemand contact zoekt met een helpdesk: goed te checken of de nummers kloppen. Dat kan onder andere via deze website.

'The Rotterdam Initiative'

Het OM in Rotterdam startte het project met de politie in 2017, nadat gezien was dat de oplichting, ook wel bekend als de helpdeskfraude, hand over hand toenam in Nederland. Bij het project sloten zich al snel diverse partijen aan, zowel nationale als internationale, en zowel publieke als private. Het ging onder andere om het Duitse TeamViewer, de Microsoft Corporation, Vodafone/Ziggo, Moneygram, de Verenigde Bitcoinbedrijven Nederland, en banken. Het belangrijkste doel was deze vorm van fraude terug te dringen en te verstoren. Vervolging is vanwege het feit dat de callcenters zich vaak in het buitenland bevinden, lastig.

Voor het project is grote belangstelling in het buitenland. Want hoewel deze vorm van oplichting lastig is uit te bannen, heeft de samenwerking ertoe geleid dat partners meer informatie hebben, elkaar sneller kunnen vinden, en beter kunnen reageren op nieuwe trends.

Het netwerk blijft in stand en dat is van belang voor de bestrijding van andere vormen van cybercrime. Die is binnen OM en politie belegd bij de verschillende parketten en eenheden. Voor Rotterdam is dat dus de Tech Support Scam, in Den Haag is dat bijvoorbeeld de CEO/BECfraude en Oost-Nederland de WhatsApp fraude. Door de aanpak van een vorm van cybercrime op een plaats te concentreren, wordt expertise opgebouwd, en worden in samenwerking met opsporingsdiensten en bedrijfsleven nieuwe manieren ontwikkeld om een fenomeen aan te pakken.