Buitenlandse hostingbedrijven helpen cybercriminelen om hun activiteiten, zoals het uitvoeren van aanvallen met gijzelsoftware, vanuit Nederland te ontplooien. Anti-spamorganisatie Spamhaus zag de afgelopen maanden tientallen criminele activiteiten op de netwerken van deze hostingbedrijven.

Waarschuwingsbrief politie

In een brief gericht aan de internetsector waarschuwde de politie onlangs nog voor ongeveer 70 vaak buitenlandse resellers, bedrijven die serverruimte van hostingbedrijven doorverhuren. De serverruimtes worden gebruikt voor diverse illegale praktijken zoals het versturen van spam, het hosten van kinderporno en het uitvoeren van ransomware aanvallen. Carel Bitter van Spamhaus benadrukt dat het geen klein bier is wat er via deze resellers vanuit Nederland wordt uitgevoerd: “Het gaat hier niet om winkeldiefstallen, maar om de gewapende roofovervallen van de cybercrime”.

Gehackt door Ryuk

Zoals wat Marion van Limpt overkwam op dinsdagochtend 9 maart. Van Limpt, algemeen directeur van het in Helmond gelegen werkbedrijf Senzer, krijgt een verontrustend telefoontje van de ICT-afdeling. De computersystemen willen namelijk niet meer goed opstarten. “Dat vond ik wel vreemd dat ze mij daar direct voor belden”, zegt van Limpt. “Er gaat wel vaker iets mis met computers dus ik hoopte dat het gewoon een storing was.” Maar de hoop is tevergeefs, want als ze een kwartier later aankomt bij Senzer, is het goed mis. Het bedrijf is gehackt door Ryuk, een beruchte ransomware bende.

Ransomware, ook wel gijzelsoftware, is een computervirus dat alle bestanden in een computernetwerk kan versleutelen - gijzelen -. Je kunt dan alleen je bestanden terugkrijgen wanneer je losgeld betaalt in digitaal geld, de Bitcoin. Tegenwoordig kunnen dit soort virussen hele bedrijven platleggen en de bedragen die worden gevraagd zijn astronomisch, die kunnen oplopen tot in de miljoenen.

Serieuze cybercrime

Spamhaus is een organisatie die actief het internet afspeurt naar illegale activiteiten. Op verzoek van Pointer onderzocht Spamhaus de resellers op de lijst van de politie en bij een gedeelte van de resellers was voor de organisatie goed te zien wat zich afspeelde op de netwerken. “Het valt meteen op dat het om serieuze cybercrime gaat”, zegt Carel Bitter van de organisatie. De hoeveelheid geregistreerde issues die Spamhaus heeft van de resellers, is daarnaast ook nog eens betrekkelijk groot. “Het aantal issues overtijd bij deze resellers is vele malen hoger dan het aantal problemen op netwerken van legitieme hosters”.

Dit soort aanvallen verlopen vaak via Nederlandse servers. Uit een onlangs gepubliceerd onderzoek van computerbeveiligingsbedrijf Kaspersky blijkt dat Nederland onverminderd populair is voor cybercriminelen. Dit heeft te maken met de goede digitale infrastructuur; het internet is hier snel en goedkoop. Naar schatting zijn er hier zo’n 800 tot 2000 hostingbedrijven. Zij verhuren ruimte op computerservers om bijvoorbeeld een website op te draaien of voor het stallen van grote hoeveelheden van data. Een groot cluster aan huurders en internationale resellers (bedrijven die de ruimte weer doorverhuren) maakt daarvan gebruik.

Tussen deze resellers zitten ook foute bedrijven, die hun diensten aan cybercriminelen aanbieden. Zo kan het dat vanuit het buitenland, via Nederlandse legitieme hosters, ransomware of andere aanvallen worden uitgevoerd.

Voor Marion van Limpt was er nood aan de man. Werkbedrijf Senzer verzorgt voor zeven gemeenten binnen de arbeidsregio Helmond-De Peel de uitkeringen. Doordat het bedrijf gegijzeld is door ransomware lukt het op dat moment niet meer om de uitkeringen uit te betalen. “Dat betekent dan dat duizenden individuen hun geld niet krijgen. Dan kunnen mensen geen boodschappen doen of hun huur niet meer betalen. De impact is dan heel erg groot”, aldus Van Limpt. “Het was dus prioriteit nummer één om hier een oplossing voor te vinden.”

Foute resellers vervolgen

Het is erg lastig om deze resellers te vervolgen, niet alleen zitten ze bijna altijd in het buitenland maar is het wettelijk gezien ook nog eens erg lastig om te bewijzen dat deze bedrijven bewust criminelen faciliteren. Er is namelijk een Europese Verordening die stelt dat hostingbedrijven in principe niet aansprakelijk gesteld kunnen worden voor wat er op hun servers gebeurt. Met de brief gericht aan de Nederlandse hostingsector vraagt de Nationale Politie om hulp aan de hostingsector: “Is een van de personen of bedrijven op de lijst in uw klantenbestand te vinden? Herzie in dat geval de overeenkomst met deze klant. Wij vragen u om hulp bij het weren van dit soort tussenliggende partijen – de essentiële schakel voor cybercrime,” zo staat er in de brief.

Voor Senzer is het gelukkig goed gekomen. “We wisten de systemen tijdelijk open te breken”, vertelt Van Limpt. “Hierdoor konden we de betaalgegevens van de uitkeringsgerechtigden lospeuteren en konden ze op tijd hun uitkering ontvangen”. Ondanks dat bedrijven vaak losgeld moeten betalen, hoefde ze dit bij Senzer niet te doen. Door het terugzetten van een back-up, lukte het om de servers schoon te vegen. “We hebben geluk gehad”, concludeert Van Limpt.

De brancheorganisatie voor de hostingsector Dutch Cloud Community onderkent het probleem van de foute resellers die misbruik maken van de Nederlandse digitale infrastructuur. Verder laat de DCC weten het toe te juichen dat de politie het initiatief heeft genomen om al deze verdachte bedrijven te inventariseren.

Bron: nporadio1.nl, pointer.kro-ncrv.nl

Update 16 feb 2022

De VVD heeft minister Yesilgöz van Justitie en Veiligheid gevraagd om de aanpak van malafide resellers die servers van Nederlandse hostingbedrijven doorverhuren aan cybercriminelen. De politie verstuurde onlangs een brief naar Nederlandse hostingproviders waarin voor dergelijke malafide resellers werd gewaarschuwd. Berichtgeving over de brief is aanleiding voor VVD-Kamerlid Rajkowski om vragen (pdf) aan de minister te stellen. "Bent u het ermee eens dat het niet uit te leggen is dat via Nederlandse servers buitenlandse criminelen makkelijk hun gang kunnen gaan om vervolgens ernstige criminele activiteiten te plegen? Op welke manier kunt u ervoor zorgen dat malafide bedrijven minder kans krijgen om serverruimte van Nederlandse hostingbedrijven te kopen?", zo wil Rajkowski van Yesilgöz weten. De minister moet ook duidelijk maken op welke manier hostingbedrijven en de politie samenwerken om dit soort praktijken te voorkomen en of deze samenwerking kan worden verstevigd. Verder wil het VVD-Kamerlid weten om wat voor type criminele activiteiten het gaat en hoeveel schade die hebben veroorzaakt. Ook vraagt ze de minister welke acties hostingbedrijven na de waarschuwing van de politie hebben uitgevoerd. Yesilgöz heeft drie weken om te reageren.

Meer info over ransomware 

Bekijk alle vormen en begrippen

Actuele aanvallen overzicht per dag

Inschrijven voor wekelijkse nieuwsbrief

Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met de politie. Telefonisch via het nummer 0900-8844 of online via het meld formulier. Uiteraard kunt u daarnaast ook tips melden bij Cybercrimeinfo.

Meer nieuws over ransomware