Veel mensen zijn actief op dating websites en apps. Juist nu, in een tijd waarin het lastig is om nieuwe mensen te ontmoeten door de corona-regels bieden zulke platforms een uitkomst. Ze vereenvoudigen de zoektocht naar liefde: met een paar muisklikken kunnen singles uit heel Nederland bereikt worden. Voor velen met succes, want steeds meer koppels ontmoeten elkaar online. Op het internet is echter niet alles wat het lijkt. De prins of prinses op het witte paard kan online oprecht overkomen, maar eigenlijk helemaal niet bestaan. Dat is waar dit artikel over gaat: online dating fraude.

Hart veroveren

Online dating fraude is een relatief veelvoorkomende vorm van cybercriminaliteit, maar is tegelijkertijd nog vrij onbekend. Zoals vele vormen van oplichting vindt ook deze vorm van fraude zijn oorsprong in West-Afrika, alhoewel de locatie van de daders zich steeds meer over de wereld verspreid. De fraude kan zowel door georganiseerde criminele bendes als individuen uitgevoerd worden.

Dating fraudeurs benaderen andere internetgebruikers met het doel hun hart te veroveren, om ze vervolgens financieel uit te buiten. Ze gebruiken nep profielen en verzonnen personages en investeren veel tijd in het creëren van een emotionele band met hun doelwit. Ze kunnen maandenlang contact hebben met hun doelwit voordat ze overgaan tot actie, wat deze vorm van fraude uniek en bijzonder maakt.

Dating fraude gaat namelijk veel verder dan wat men van een online fraudeur verwacht, en is niet te vergelijken met een snelle phishing mail of een vreemd Whatsapp bericht. Dating fraudeurs laten hun slachtoffers echte gevoelens ontwikkelen die echte consequenties hebben. Na verloop van tijd zal er zich namelijk een reeks van zogenaamde problematische gebeurtenissen bij de oplichter voordoen, die alleen opgelost kunnen worden als hun doelwit, dat inmiddels verliefd is, betaalt.

Dating fraudeurs richten hun pijlen vooral op vrouwen van 50 jaar en ouder die door een lastige periode in hun leven gaan, of net zijn gegaan. Denk hierbij aan een scheiding, het verlies van een partner of (mentale) gezondheidsproblemen. Desalniettemin kan iedereen die op sociale media of een dating platform actief is door een dating fraudeur benaderd worden.

Nieuwe realiteit

Hoe creëren deze fraudeurs een nieuwe realiteit voor hun doelwit, compleet met verliefde gevoelens en romantische plannen voor een gezamenlijke toekomst? Omdat de meeste slachtoffers van deze vorm van fraude vrouw zijn en ik in mijn eigen onderzoek ook vooral vrouwelijke slachtoffers gesproken heb, zal ik uitleggen hoe deze oplichters vrouwen benaderen en manipuleren. Ik zal naar de oplichter verwijzen als een ‘hij,’ omdat de oplichter zich voordoet als een man, maar houd in gedachten dat de oplichter in werkelijkheid ook een vrouw of een groep mensen kan zijn.

Match made in heaven

Ten eerste bieden deze oplichters iets wat moeilijk te vinden is: een klaarblijkelijke "match made in heaven". Dating fraudeurs doen zich voor als de ideale partner. Vaak claimen ze een knappe Amerikaan te zijn, met een succesvolle baan waarvoor ze hele wereld overreizen. De voertaal van het gesprek is daarom meestal Engels. De rest van hun levensverhaal ontwikkelen de oplichters terwijl ze met hun doelwit chatten. Heeft ze net een scheiding doorgemaakt? Dan heeft hij dat ook. Geeft ze aan onzeker over haar uiterlijk te zijn? Dan overrompelt de oplichter haar met lieve woorden en complimenten, om zijn zorgzame persoonlijkheid te benadrukken. Door veel vragen te stellen en constant in contact te zijn kan een oplichter zich niet alleen transformeren tot haar droomman, het zorgt er ook voor dat hij een prominente plek in haar dagelijks leven inneemt.

Bewijs van echtheid

De oplichter zal ook moeite moeten doen om geloofwaardig over te komen, aangezien zijn hele act op onwaarheden berust. Zo stuurt hij verschillende foto’s die met zijn verhaal overeenkomen. Deze foto’s zijn vaak overgenomen van sociale media pagina’s van niets vermoedende mensen. Naast foto’s kan hij ook gebruik maken van andere documentatie om zijn bestaan hard te maken, zoals identiteitsbewijzen.

Deze bewijzen zijn soms duidelijk gefotoshopt, maar kunnen ook op het darkweb gekocht zijn en er heel realistisch uitzien. Daarnaast doet de dating fraudeur zich vaak voor als zakenman, en ook dit kan hij bewijzen. Hij stuurt dan bijvoorbeeld een kopie van zijn contract, of vliegtickets van zakenreizen. Er zijn zelfs dating fraudeurs die een nepwebsite voor online bankieren bouwen. Hun doelwit wordt vervolgens gesommeerd hierop in te loggen om te zien hoe succesvol hun online partner is.

Zorgzaam en flirten

Deze vorm van oplichting heet dating fraude, wat aangeeft dat het ook een romantisch element bezit. Oplichters doen daarom hun best om een normale (beginnende) relatie na te bootsen. Ze sturen lieve berichtjes, zijn zorgzaam en flirten erop los. Ook zijn er oplichters die cadeaus naar het adres van hun doelwit sturen, zoals bloemen of chocola. Zulke gebaren zijn erg romantisch en versterken het idee dat deze man echt bestaat. Ook worden er afspraakjes gepland, of wordt er over een gezamenlijke toekomst nagedacht. In extreme gevallen kan er zelfs al een huwelijk gepland worden, wat aangeeft hoever deze oplichters bereid zijn te gaan om hun doelwit in hun act te laten geloven.

Soms twijfel

Zulke romantische plannen worden besproken zonder dat het koppel elkaar ooit in het echt gezien heeft. Daarom slaat de twijfel bij het doelwit soms toe: helemaal als hun droomman herhaaldelijk om geld begint te vragen. Het is ook niet zo dat deze oplichters nooit fouten maken, of dat hun slachtoffers geen kritische vragen stellen. Toch betekenen zulke fouten meestal niet direct het einde van de oplichting.

Oplichters weten namelijk al hun eigenaardigheden goed te praten. Kunnen ze niet videobellen? Dan ligt dit aan het beleid van het bedrijf waar ze werken, of is de internetverbinding erg slecht. Kan niemand anders hem financieel helpen? Dan heeft hij weinig vrienden, heeft zijn familie het niet breed- en zij houdt toch van hem, zoals hij van haar houdt? Hij zou haar ook helpen in tijden van nood.

Hoe langer hoe moeilijker

Hoe langer de oplichting doorgaat, hoe moeilijker het voor slachtoffers wordt om de realiteit onder ogen te komen. Er is vaak (veel) geld overgemaakt om hun partner te helpen. Dit geld is een lening en de oplichter zal altijd beweren het zo spoedig mogelijk terug te betalen. Als het contact dan wordt verbroken is de kans nog kleiner dat de oplichter deze belofte na zal komen. Daarnaast neemt het fictieve personage van de oplichter wel degelijk een plek binnen de realiteit van het slachtoffer in. Voor een slachtoffer bestaat deze persoon namelijk echt en de consequenties van de oplichting zijn daarom ook echt. Er is echt geld overgemaakt en er zijn echte romantische gevoelens ontwikkeld.

Het besef dat alles een farce is, is daarom bijzonder pijnlijk en lastig te accepteren. Als laatste is er ook nog de buitenwereld, die dating fraude vaak niet begrijpt, of zelfs niet kent. De angst is daarom groot dat anderen het slachtoffer dom en naïef zullen vinden. Vaak menen buitenstaanders namelijk dat zij de oplichter wél door zouden hebben gehad, en nooit verliefd zouden zijn geworden op een internetcreatie.

Grenzen vervagen

Als afsluiting kan gesteld worden dat het waar is dat niet iedereen gevoelig zal zijn voor dating fraude. Maar we zijn wel allemaal gevoelig voor de gevolgen van een leven dat zich steeds meer op het internet afspeelt.

Online is het steeds lastiger om echt van nep te onderscheiden, denk daarbij bijvoorbeeld alleen al aan de grote hoeveelheden nepnieuws die op het internet circuleren. Dit is desinformatie verhuld als nieuws, en omdat iedereen tegenwoordig informatie op het internet kan plaatsen vervagen de grenzen tussen waarheid en nepnieuws steeds sneller.

Ons realiteitsgevoel kan dus zeker aangetast worden door andere internetgebruikers. In extreme gevallen, zoals online dating fraude illustreert, kan dit verregaande gevolgen hebben. Respecteer en help daarom anderen die online (dating) fraude doormaken, en wees zelf ook alert op het internet: als iets te mooi lijkt om waar te zijn, is dat het waarschijnlijk ook.

Bron: Hester Smeitink

Meer info over ‘dating fraude’?

Tips of verdachte activiteiten gezien? Meld het hier of anoniem.

Dating fraude gerelateerde berichten