De FBI heeft wereldwijd 800 man gearresteerd en bijna 50 miljoen dollar in beslag genomen. Daarvoor luisterde de Amerikaanse handhavings- en opsporingsdienst achttien maanden lang versleutelde communicatie van criminelen af. De arrestaties zijn verricht in zestien landen, waaronder Nederland.
ANOM dienst
Voor de wereldwijde actie werkt de FBI samen met de Nationale Politie in ons land, de Zweedse politie autoriteit, de Drug Enforcement Administration (DEA), Europol en handhavingsinstanties in zestien andere landen. In nauwe samenwerking met de Australische federale politie, ontwikkelde de FBI in het grootste geheim ANOM: een dienst die communicatieapparatuur aanbood om berichten mee te versleutelen. Afnemers (veelal criminelen) kunnen hiermee berichten over en weer sturen en ontvangen, zonder dat iemand deze kan lezen. Op deze manier maken ze plannen voor uiteenlopende criminele activiteiten: van overvallen en ontvoeringen tot moordaanslagen en martelpraktijken.
Het doel van het platform was om de wereldwijde georganiseerde misdaad, drugshandel en witwaspraktijken aan te pakken. Door een encryptieapparaat aan te bieden, hoopte de FBI de boeven een vals gevoel van veiligheid te geven, zodat ze in alle openheid over hun misdaden en criminele activiteiten zouden praten. In werkelijkheid beheerde de Amerikaanse veiligheidsdienst ANOM en kon ze actief meeluisteren met alle gesprekken. Op deze manier werden in achttien maanden tijd meer dan 27 miljoen berichten afgeluisterd.
Sinds 2019 groeide ANOM uit tot een dienst die meer dan 12.000 versleutelde apparaten in omloop bracht. Meer dan driehonderd criminele syndicaten in meer dan honderd landen maakten gebruik van de encryptiedienst van de FBI, waaronder de Italiaanse maffia, motorbendes en internationale drugshandelorganisaties. Afgelopen maandag sloot de FBI het netwerk af.
Trojan Shield
De operatie, bij de FBI bekend als Trojan Shield, is volgens Europol 800 in de strijd tegen internationale criminaliteit. De afgelopen dagen arresteerden de politie in zestien landen meer dan 800 verdachten. De handhavingsinstanties voerden ruim 700 huiszoekingen uit. Daarbij namen ze tonnen aan drugs, zo’n 250 vuurwapens, 55 luxe auto’s en meer dan 48 miljoen dollar aan cash in beslag. De komende weken worden er nog meer spin-off operaties uitgevoerd.
Nederlandse politie kraakt EncroChat en Sky ECC
Criminelen maken steeds vaker gebruik van diensten die berichten versleutelen. Steeds vaker slagen handhavingsinstanties erin om deze afgeschermde berichten af te luisteren. In juli 2020 slaagde de politie er samen met haar Franse collega’s in om de versleutelde berichtendienst EncroChat te kraken. Agenten konden zo tussen april en juni meeluisteren met criminelen. “Het was alsof we bij de criminelen aan de vergadertafel zaten”, zo vertelde Jannine van den Berg, korpschef van de Landelijke Eenheid, destijds. In totaal wist de politie meer dan twintig miljoen vertrouwelijke berichten buit te maken voordat ze versleuteld werden door de berichtendienst.
Afgelopen maart wisten Nederlandse en Belgische politieagenten Sky ECC te kraken. Daarbij werden meer dan één miljard vertrouwelijke berichten buitgemaakt. Op basis van een deel van deze informatie arresteerde de Nederlandse politie 73 verdachten en nam ze vuurwapens, harddrugs en miljoenen euro’s aan contant geld in beslag. Het Openbaar Ministerie zei de komende jaren meer zaken te zullen oplossen met de afgeluisterde berichten.
Mooi voorbeeld van innovatief en gedurfd politiewerk
“Beide operaties [EncroChat en Sky ECC, red.] leverden waardevolle inzichten op in een ongekende hoeveelheid informatie die tussen criminelen werd uitgewisseld”, zegt Europol. Nadat Sky ECC eind maart offline ging, zochten criminelen een alternatief communicatieplatform om uit de handen van de politie te blijven. Met dat in het achterhoofd ontwikkelde de FBI ANOM. Een deel van de klanten van Sky ECC stapte over naar ANOM.
“Operatie Trojan Shield is een mooi voorbeeld van innovatief en gedurfd politiewerk dat zijn weerga niet kent”, zo vertelt korpschef Jannine van den Berg. Ze is te spreken over de bijdrage van alle deelnemers en het resultaat van de huiszoekingen. “Elke partner leverde zijn eigen unieke expertise en samen leverden we een fantastische internationale prestatie. Dankzij de uitstekende technische vaardigheden van de Nederlandse politie konden de miljoenen berichten worden geanalyseerd en geïnterpreteerd. Net als de onderzoeken naar EncroChat en Sky laat ook Operatie Trojan Shield zien dat zware criminelen ten onrechte denken dat ze anoniem en buiten het zicht van de politie kunnen opereren en dat ze niet gepakt kunnen worden. Niets blijkt minder waar.”
Dankzij de informatie uit de onderschepte berichten zijn in ons land tot nu toe 49 verdachten aangehouden, zo meldt de politie. Verder zijn er 25 drugslocaties opgerold en nam de politie grote hoeveelheden drugs, acht vuurwapens en 2,3 miljoen euro in beslag.
Deze landen namen deel aan Operatie Trojan Shield
Europol heeft operationele ondersteuning geboden bij de uitvoering van Operatie Trojan Shield. In totaal namen zestien landen deel aan deze operatie: Australië, Canada, Denemarken, Duitsland, Estland, Finland, Hongarije, Litouwen, Nieuw-Zeeland, Nederland, Noorwegen, Oostenrijk, Zweden, het Verenigd Koninkrijk, Schotland en de Verenigde Staten.
