In de eerste zeven maanden van 2020 zijn Nederlanders voor 2,6 miljoen euro opgelicht via WhatsApp. Het aantal slachtoffers en het schadebedrag liggen nu al hoger dan in heel 2019. Het gros van de slachtoffer van WhatsApp-fraude is 50-plus.
Criminelen gaan gewiekst te werk
WhatsApp-fraude of vriend-in-noodfraude wordt met de dag een groter probleem. Daarbij doen criminelen zich voor als een bekende, zoals je buurman, collega of beste vriend(in).
De daders zijn overtuigend en gaan gewiekst te werk, ze gebruiken de naam en de profielfoto van iemand die je goed kent en zeggen dat ze een ander nummer hebben. Ze gebruiken uiteenlopende smoezen om je daarvan te overtuigen, de ene keer is de telefoon in het water gevallen, de andere keer is hij gestolen of zijn ze hem ergens kwijtgeraakt.
Vertrouwen wekken
Om vertrouwen te winnen beginnen ze te chatten. Dan vallen ze met de deur in huis, ze hebben financiële problemen.
Het energiebedrijf dreigt de stroom af te sluiten, de deurwaarder dreigt hun inboedel in beslag te nemen, ze hebben schulden die onmiddellijk afgelost moeten worden, hun pinpas is gestolen en nu zit hij vast in het buitenland.
Ze proberen je zover te krijgen om geld naar hen over te maken. En dat moet snel gebeuren, want anders zijn de consequenties niet te overzien.
Ze kennen de persoon
Vaak hebben mensen niet in de gaten dat ze bedonderd worden, ze kennen immers de persoon aan de andere kant van de lijn, niet wetende dat het een ordinaire oplichter is. Zonder vragen te stellen of enige argwaan maken slachtoffers geld over naar een rekeningnummer. Uiteraard weten ze op dat moment niet dat het geld bij criminelen terecht komt.
Lampje gaat branden
Soms zijn de daders zo brutaal dat ze nogmaals om geld vragen. Bij de meesten gaat er op dat moment een lampje branden en beseffen ze dat ze in de maling zijn genomen. De schade is dan al geleden en is het slachtoffer zijn geld kwijt.
Vaak gaat het om relatief kleine bedragen, maar sommige slachtoffers zijn op deze manier duizenden euro’s lichter geworden. Onlangs was er een zaak onder de aandacht van de politie waarbij de daders meer dan 12.000 euro wisten buit te maken bij sommige slachtoffers.
Succes formule voor cybercriminelen
Vanwege het geld dat met WhatsApp-fraude valt te verdienen, is het niet vreemd dat steeds meer oplichters een poging wagen. En met succes. In de eerste zeven maanden van het jaar hebben criminelen volgens de Fraudehelpdesk al ruim 2,6 miljoen euro weten buit te maken. Afgelopen jaar viel het schadebedrag net iets hoger uit dan 1 miljoen euro. 353 slachtoffers maakten toen melding bij de Fraudehelpdesk. Dit jaar staat de teller al op 945 gedupeerden.
Gemiddeld honderd aangiften per week
De financiële schade ligt hoogstwaarschijnlijk een stuk hoger dan 2,6 miljoen euro. Dat komt omdat lang niet iedereen melding maakt van WhatsApp-fraude. Daarbij geldt dat in dit bedrag alleen de schade is opgenomen van de slachtoffers die zich bij de Fraudehelpdesk hebben gemeld. De meeste slachtoffers kloppen aan bij de politie. Volgens recente cijfers ontving de politie in mei en juni wekelijks gemiddeld honderd aangiften van WhatsApp-fraude.
Verschuiving onder de slachtoffers
De Fraudehelpdesk ziet een duidelijke verschuiving onder de slachtoffers. Volgens woordvoerster Tanya Wijngaarde zijn meesten 50 jaar en ouder. Vorig jaar was tien procent van de slachtoffers 65 jaar en ouder. Dit jaar is het aantal meldingen van 55-plussers opgelopen tot 60 procent. Nog eens 17 procent van de gedupeerden is tussen de 46 en 55.
Check voor je gaat handelen
De Fraudehelpdesk adviseert om nooit geld over te maken naar iemand als hij daar via WhatsApp of e-mail om vraagt.
Probeer telefonisch contact te leggen met deze persoon om na te vragen of hij dit inderdaad aan jou gevraagd heeft. Aan zijn stem hoor je direct of het een bekende van je is of niet. Weigert hij je telefoontje op te nemen, voicemail in te spreken of gesproken bericht achter te laten via WhatsApp? Dan is dat mogelijk een aanwijzing dat er iets niet in de haak is.
Voorkom dat u de dupe wordt
- Check het oude nummer van uw contactpersoon. Als het gaat om een fraudechat, dan zal uw kind of bekende gewoon nog op het oude nummer bereikbaar zijn.
- Maak nooit enkel op basis van een chat geld over maar zorg dat u de hulpvrager live kunt spreken
- Maak afspraken met uw kinderen over hoe te handelen als er ooit echt behoefte ontstaat aan hulp
Wat te doen als u gedupeerd bent
Bron: vpngids.nl, security.nl, fraudehelpdesk.nl