Op een avond in het voorjaar van 2020 krijgt de 72-jarige Dirk uit Utrecht een berichtje van zijn dochter (43 jaar). ‘Hoe gaat het?’ Een WhatsApp berichtje zoals wel vaker. Vader en dochter appen een tijdje heen en weer. “Er was eigenlijk niks geks aan de hand. Ook niet toen ze om hulp vroeg”, vertelt Dirk. Maar wat hij dan nog niet weet, is dat hij eigenlijk met een crimineel aan het appen is…
“Hallo pap, ik heb tijdelijk een ander nummer. Ik heb mijn telefoon in de wasmachine mee gewassen. Zo’n fout maak ik niet nog eens! Ik wacht nu op een nieuwe telefoon.” Zo begon het WhatsApp gesprek tussen vader en dochter. Dirk: “Dit kan gebeuren, dus het leek me een plausibel verhaal. En we stuurden ook echt meerdere berichtjes over en weer. Geklets over dat het wel zonde was van haar mooie telefoon. En ze vroeg dus ook hoe het met me ging. Gewoon een gesprek zoals je wel vaker via de app hebt.”
Vertrouwelijke sfeer
Na een appje of tien stuurt zijn zogenaamde dochter een verzoek: ‘Ik zit echt met mijn handen in het haar. Want ik kan op deze telefoon niet internetbankieren en ik moet nog twee betalingen afronden. Kun je me helpen?’ Dirk vertelt: “Ook op dat moment denk ik niks geks. Mijn dochter vraagt wel vaker om hulp. Weliswaar niet om geld, maar ze heeft een drukke baan dus soms help ik met wat dingen. Met de appjes creëren de criminelen een vertrouwelijk sfeertje. Ook appt mijn dochter dat ze het bedrag later vandaag weer terugstort. Het gaat om 991,34 euro. Een raar bedrag, maar als je iets koopt, is het meestal niet een mooi afgerond bedrag. Ze vraagt me om het direct via PayPal over te maken naar degene die ze het bedrag schuldig is. Ook dat kan, want mijn dochter heeft geen PayPal. Of, dat zegt ze.”
Dochter niet in de problemen
Dirk besluit om 800 euro over te maken. Meer kan hij niet missen. Hij appt ‘dochter’ een screenshot dat de betaling is gelukt. “Nog altijd denk ik niet dat er iets niet klopt. Ik wilde ook snel actie ondernemen, voordat de betaling te laat was en mijn dochter in de problemen kwam.”
Onraad
Dirk kletst nog een tijdje verder met zijn dochter. Totdat hij bericht krijgt van PayPal dat de rekening waar hij geld naar heeft overgemaakt, is geblokkeerd. Het bedrijf doet nader onderzoek naar de betaling. “Ik lees alle appjes nog eens door en dan valt me op dat het taalgebruik simpeler is dan dat van mijn dochter. Misschien is het toch niet helemaal koosjer. Ik bel het nummer op, maar er wordt niet opgenomen.”
Hij appt dochter: ‘Bel me even. Ik heb het gevoel dat er iets niet klopt.’ Het is inmiddels twee uur ’s nachts. Hij krijgt antwoord: ‘Hoe kom je daar nu bij?!’ Dit is de druppel en Dirk appt: ‘Je bent mijn dochter niet. Je hebt misbruik gemaakt van een goedgelovige man die nu zijn rekeningen niet kan betalen. Daar ga ik werk van maken.’ De andere kant blijft stil.
Aangifte
Dirk onderneemt direct actie. Hij neemt contact op met zijn bank en hij doet aangifte bij de politie. Hij heeft veel geluk gehad, want het geld krijgt hij teruggestort omdat PayPal de rekening al had geblokkeerd. “Ik ben wel belazerd, maar niet benadeeld. Een geluk bij een ongeluk. Ik heb mijn les wel geleerd. Het klonk allemaal heel vertrouwd. Alsof ze iets van me wisten. Deze oplichters gaan heel geraffineerd te werk. Je voelt je belazerd, in alle opzichten. Hoe weten ze iets over mij? Hoe kennen ze mijn nummer? Ik denk dat het toeval is. En een kwestie van niet opletten van mijn kant.”
Vriend-in-nood-fraude neemt toe
Dirk is lang niet het enige slachtoffer van WhatsAppfraude of vriend-in-nood-fraude. De politie ziet een flinke toename van het aantal aangiftes. De slachtoffers zijn veelal 60-plussers met volwassen kinderen.
Dirk hoopt dat anderen niet dezelfde fout hoeven te maken
Dirk wilde zijn verhaal met ons delen om andere mensen te beschermen. WhatsAppfraude kan iedereen overkomen. Dirk: “Normaal ben ik niet zo makkelijk te foppen. Ik weet ook uit het nieuws over Tikkie fraude en WhatsApp fraude. Ik dacht nog: dat gaat mij niet gebeuren. Maar de criminelen zijn doortrapt. Ze spelen heel goed in op de relatie die je hebt. En als je kind in nood is, komt er een soort waas over je heen: je wil je kind altijd helpen. Het is laag bij de grond wat deze criminelen doen.”
Krijgt u net als Dirk een WhatsAppje waarin een bekende om hulp vraagt? Let dan hierop
- Heeft iemand een nieuw telefoonnummer? Bel eerst het oude nummer. Krijgt u uw bekende niet te pakken, doe dan voorlopig niks. Reageer niet op het berichtje, maar wacht echt tot u de bekende zelf heeft gesproken.
- Bij WhatsAppfraude kan ook de WhatsApp-account van uw bekende zijn gehackt. Ook dan geldt: zorg dat u hem of haar echt spreekt.
- Vraagt een bekende om geld via WhatsApp, een sms of mail? Zorg altijd voor live contact om te checken of het klopt. Bel dus op of ga langs vóórdat u stappen onderneemt.
- Klik nooit op betaallinkjes die u zomaar van een onbekende krijgt. En deel nooit uw persoonlijke gegevens, pincode of WhatsApp code. Bedrijven en banken vragen nooit naar uw codes en wachtwoorden.
En beveilig uw WhatsApp-account met deze 5 simpele stappen
- Open WhatsApp
- Klik op instellingen
- Klik op account
- Klik op verificatie in 2 stappen
- Klik op instellen
Bent u slachtoffer? Doe aangifte!
WhatsApp fraude (ook wel vriend-in-noodfraude) gebeurt op verschillende manieren. Het gebeurt het vaakst via WhatsApp, maar komt ook voor via andere sociale media en e-mail. Centraal staat de hulpvraag: een vriend, familielid of bekende verkeert in financiële nood en vraagt om geld. Heeft iemand u geprobeerd zo op te lichten? Of bent u slachtoffer? Doe dan aangifte.
Bron en tekst: politie