"Met cyberambassadeurs bereiken we meer mensen"

Hoe zorg je ervoor dat burgers beter weerbaar worden tegen cybercriminelen? De gemeente Breda leidt daarvoor cyberambassadeurs op. Dit is zo’n succes dat het concept inmiddels ook toegepast wordt in andere steden, zoals Amsterdam, Utrecht en Den Haag. Hoe werkt het? We namen een kijkje op 1 van de trainingen.

Het is woensdagavond. Een groep van zo’n 25 inwoners van Breda vult de zaal. Onder het genot van een kopje koffie praten zij elkaar bij. De afgelopen 3 weken hebben zij veel geleerd over cybersecurity. Vanavond krijgen zij een training presentatievaardigheden en daarna kunnen zij als cyberambassadeur aan de slag.

Meer bereiken

“Als gemeente hebben we de taak om burgers weerbaar te maken tegen cybercriminelen”, vertelt Jonathan van Eerd, beleidsadviseur cyberveiligheid bij de gemeente Breda. “Maar als wij zelf een informatieavond over cybersecurity organiseren, is de opkomst vaak laag. Daarom hebben we een oproep geplaatst waarin we de inwoners van Breda gevraagd hebben om cyberambassadeur te worden.

Promotiefilm over het opleiden van digitale ambassadeurs

Zij krijgen nu deze training. Daarna kunnen zij activiteiten opzetten in hun eigen netwerk, zoals het organiseren van een informatieavond in de wijk. Wij ondersteunen hen daarbij. Wij kunnen bijvoorbeeld een zaal voor hen regelen of een cybersecurity-expert die komt spreken.”

Buurtbijeenkomst

Een van de deelnemers is Elles Goossen. Zij is secretaris van de Wijkraad IJpelaar Overakker en ze was ook bij de eerste training in 2019. Daarna heeft ze verschillende activiteiten opgezet, zoals een informatiebijeenkomst in haar wijk. “Wij kennen de inwoners van de wijk goed”, vertelt ze. “Dus wij weten dat een bijeenkomst het beste bezocht wordt als we die om 18.00 uur ’s avonds organiseren met koffie en een broodje. Niet te laat voor ouderen en fijner voor bijvoorbeeld jonge gezinnen die om 20.00 uur hun kinderen naar bed willen brengen."

Trainer Jannet Koster leert de deelnemers meer over presenteren

Ze vindt de training dit jaar verfrissend. “De gemeente heeft het nu anders opgezet dan in 2019”, vertelt ze. “Daardoor heb ik weer nieuwe dingen geleerd.” Na deze training wil ze nieuwe activiteiten opzetten. “Wijkraadlid Reinout Knitel heeft de training nu ook gevolgd en we zitten te denken aan een spreekuur. En we hebben bij onze wijkraadruimte een postbus opgehangen waar mensen hun vragen in kunnen doen.”

Harten raken

Dan is het tijd om te beginnen. Alle deelnemers nemen plaats in een kring en trainer Jannet Koster neemt het woord. Zij gaat de groep vanavond meer leren over presenteren. “Het is belangrijk om mensen in hun hart te raken”, vertelt ze. “En dat doe je niet door met criminaliteitscijfers te komen. Zorg dat je echte verhalen kunt vertellen, bijvoorbeeld van je broer die geappt werd door een crimineel.

De bewoners leren over het effect van elkaar spiegelen

Of van een bouwvakker die zijn hele leven gespaard had voor zijn pensioen. Vervolgens maakte hij zijn pensioengeld over aan een crimineel en was hij alles kwijt. Dit zijn grote ellendige dingen die heel dichtbij staan. Ze kunnen iedereen overkomen. Zorg dat je een aantal van dat soort drama-verhalen paraat hebt, want daarmee weet je mensen te raken.”

Flyer

Ze vraagt ook aan de groep wat zij nodig hebben. “Ik zou wel geholpen zijn met een format voor een presentatie”, zegt een van de deelnemers. “En ik zou het fijn vinden om iets op papier te hebben, zodat ik de mensen na mijn presentatie iets mee kan geven.

Alle ideeën worden verzameld

We hebben nu een boekje dat we kunnen uitdelen. Maar ik heb het gevoel dat dat niet gelezen wordt omdat het te ingewikkeld is. Ik zou graag informatie op papier willen hebben waar de oplossingen in staan. We weten nu bijvoorbeeld dat het belangrijk is om je wifi-wachtwoord te veranderen. Maar mensen hebben vaak geen idee hoe ze dat moeten doen. Ik zou geholpen zijn met een flyer waarin stap voor stap staat uitgelegd hoe je dat kunt doen.”

Cyberexpert

Al pratende komen er steeds meer ideeën langs. En de mensen die zich aan het project verbonden hebben, leggen uit wat zij kunnen bijdragen. Zo vertelt cyberexpert Peter Lahousse dat hij de website www.cybercrimeinfo.nl heeft opgezet. Deze website staat vol met artikelen en filmpjes over cybersecurity. Er staat bijvoorbeeld een filmpje op van een man die vertelt hoe hij 85.000 euro kwijtraakte. Hij dacht dat hij dit overboekte aan de bank. In werkelijkheid stortte hij het op de rekening van een crimineel.

Met echte verhalen weet je mensen te raken

“Jullie mogen alle artikelen en filmpjes van mijn website vrij gebruiken”, vertelt Peter. “De filmpjes komen bijvoorbeeld van pas bij presentaties. En de artikelen mogen gedeeld worden, bijvoorbeeld in WhatsApp-groepen of op social media. Ook ben ik altijd bereid om ergens een presentatie te geven, als dat nodig is. Ik ben zelf ook een inwoner van Breda. Ik doe dit graag voor mijn stad.”

Ervaringen uitwisselen

Na de training is het tijd voor een borrel. Verschillende ambassadeurs lopen naar Peter toe, omdat ze specifieke vragen hebben over cybercriminaliteit. Ook wisselen ze onderling ervaringen uit. “Ik ga eerst eens bij een bijeenkomst van een andere ambassadeur kijken”, vertelt deelnemer Alex. “Ik wil daarvan leren. Daarna ga ik zelf aan de slag.”

Jonathan van Eerd sluit de avond af

Jonathan kijkt met tevredenheid terug op deze avond. “We zijn in 2019 met dit project gestart”, vertelt hij. “Na dat trainingstraject zagen we meteen veel goede initiatieven ontstaan. We hebben bijvoorbeeld presentaties gehouden bij buurtbijeenkomsten en Peter zag dat de informatie van zijn website volop gedeeld werd. Door de coronacrisis zakte het allemaal wat weg. We hebben toen geprobeerd om digitaal contact te houden met de groep, maar dat was wel moeilijker. Ik merk dat de energie nu weer terug is.

En de activiteiten van de ambassadeurs hoeven niet altijd groots te zijn. Ik hoorde bijvoorbeeld ook een verhaal van iemand die flyers wil gaan verspreiden in de buurt om mensen te waarschuwen voor valse track-and-trace-codes. Ook dat soort initiatieven ondersteunen we graag. Zo draagt iedereen op zijn eigen manier bij aan een betere cyberweerbaarheid van de inwoners van de stad.”

Bron: decrisismanager.nl | Maaike Tindemans

• Meer info over cybercrime 
• Bekijk alle vormen en begrippen

Heeft u tips of verdachte activiteiten gezien online? Neem dan contact op met Cybercrimeinfo.

Meer veilig digitaal Breda nieuws