Tip van de week: Seksfakes: Een strijd tegen digitale schending van intimiteit

EN: Click here and choose your language using Google's translation bar at the top of this page ↑

De laatste jaren heeft een nieuw soort cyberdreiging het daglicht gezien, die de grenzen van privacy, ethiek en technologie doet vervagen. We hebben het over 'seksfakes' ofwel deepfake porno. Deze digitale creaties, waarbij het gezicht van een persoon zonder toestemming op het lichaam van een pornografisch acteur wordt gemonteerd, zijn geen futuristische fantasie meer maar een harde realiteit. Hoewel de technologie achter deepfakes al ongeveer een decennium bestaat, heeft recente media-aandacht, onder andere door gevallen met bekende Nederlanders en internationale sterren zoals Taylor Swift, het fenomeen onder de aandacht gebracht bij het grote publiek. Het effect op de slachtoffers van deze seksfakes is verwoestend. Velen ervaren paniekaanvallen, angst om buitenshuis te gaan en in sommige gevallen voelt het alsof hun lichamelijke autonomie is geschonden.

Inleiding tot de Wereld van Seksfakes

"Het Ontmaskeren van Digitale Dubbelgangers"

Wat zijn deepfakes nu precies? Dit zijn media, zoals video's, foto's of audio, die met behulp van kunstmatige intelligentie (AI) bewerkt of volledig gecreëerd zijn om iemand iets te laten zeggen of doen wat hij of zij in werkelijkheid niet heeft gezegd of gedaan. Hoewel deepfakes een breed scala aan toepassingen kennen, van satirische doeleinden tot nepnieuws, zijn de meeste deepfakes (96%) seksueel getint. Dit wijst op een alarmerende trend waarbij de technologie gebruikt wordt voor doeleinden die verre van onschuldig zijn.

De verspreiding en productie van seksfakes lijken misschien moeilijk te bestrijden, vooral nu het maken ervan steeds toegankelijker wordt door vooruitgang in AI. Een gevoel van fatalisme kan de kop opsteken, het idee dat we tegen deze digitale golven niet op kunnen roeien. Maar experts en slachtoffers zitten niet bij de pakken neer. Net als bij andere vormen van cybercriminaliteit, zijn er stappen die ondernomen kunnen worden door individuen en de samenleving als geheel om het tij te keren.

Een cruciale stap is het doen van aangifte. Mireille Beentjes, woordvoerder van Politie Nederland, benadrukt hoe belangrijk het is om een duidelijk beeld te krijgen van het probleem. Zonder zicht op het aantal en de aard van deze misdrijven, is het voor de politie lastig om effectief op te treden. Door aangifte te doen, wordt niet alleen het probleem zichtbaar gemaakt, maar kan er ook gecoördineerd actie worden ondernomen tegen de verspreiders en makers van seksfakes.

Het belang van aangifte blijkt ook uit de zaak van WNL-presentatrice Welmoed Sijtsma, die actie ondernam tegen degene die een seksfake van haar had gemaakt. De dader werd vervolgd en veroordeeld tot een voorwaardelijke taakstraf. Belangrijk is dat deze zaak onder het delict 'wraakporno' geschaard werd door de rechter, een mijlpaal die aantoont dat het maken van deepfakeporno, ook al staat de term niet expliciet in de wet, als strafbaar wordt beschouwd onder Nederlands recht. Dit is een significant signaal dat de juridische wereld de ernst van het probleem erkent en bereid is om slachtoffers van seksuele privacy- en identiteitsschending te beschermen

Juridische Wapens en Maatschappelijke Schilden

"De Rechtszaal als Slagveld tegen Digitale Schending"

Voortbouwend op het belang van aangifte en juridische actie, is het duidelijk dat de strijd tegen seksfakes een veelzijdige aanpak vereist die zowel de wetgeving als technologische en maatschappelijke strategieën omvat. Terwijl sommige slachtoffers met succes gerechtigheid hebben gevonden via de rechtbank, blijven de uitdagingen om deze digitale misdaad aan te pakken aanzienlijk, vooral door de anonimiteit en technologische behendigheid van de daders.

De rechtspraak speelt een cruciale rol in het bepalen van de grenzen van wat acceptabel is en wat niet. Advocaten en rechters navigeren door de complexiteit van nieuwe technologieën zoals deepfakes, waarbij ze rekening houden met het snelle tempo waarin deze zich ontwikkelen. Wetgeving kan achterblijven bij de technologische vooruitgang, wat rechtspraak des te belangrijker maakt voor het aanpakken van seksfakes. Dit dynamische landschap vereist een aanpak die zich aanpast aan nieuwe uitdagingen, waarbij bestaande wettelijke kaders zoals wraakporno, smaad, laster, en inbreuk op portretrecht gebruikt worden om slachtoffers te beschermen.

Naast de traditionele juridische wegen, biedt de digitale wereld zelf ook instrumenten om tegen seksfakes te vechten. Politiewoordvoerder Beentjes benadrukt het belang van samenwerking en kennisuitwisseling tussen internationale wetshandhavingsinstanties. Gezien veel platformen die seksfakes hosten buiten Nederland gevestigd zijn, is internationale samenwerking cruciaal. Dit omvat het delen van expertise over hoe effectief op te treden tegen deze vorm van cybercriminaliteit, evenals het aanspreken van hostingproviders en platformen op hun verantwoordelijkheid.

Verder gaat de strijd ook over het beperken van de verspreiding van schadelijke content. Advocaten zoals Olaf Trojan suggereren dat het mogelijk is om platforms en zoekmachines te verzoeken om schadelijke content niet toegankelijk te maken of te verwijderen. Dit kan helpen de vindbaarheid en verspreiding van seksfakes aanzienlijk te verminderen. Bovendien kunnen bedrijven die betalingen faciliteren voor de toegang tot dergelijke content, zoals betaalplatforms, onder druk worden gezet om hun beleid te herzien en dergelijke transacties niet meer toe te staan. Dit toont aan dat financiële maatregelen een effectief middel kunnen zijn in de strijd tegen de verspreiding van seksfakes.

De Europese Digital Services Act (DSA) speelt een sleutelrol in het opschonen van het internet, met strenge regels voor platforms om de verspreiding van illegale en schadelijke content tegen te gaan. Platforms zijn nu verplicht om een meldpunt op te zetten waar illegale content gemeld kan worden en moeten preventieve maatregelen nemen tegen de verspreiding ervan. Dit wettelijk kader biedt nieuwe mogelijkheden voor het aanpakken van seksfakes, met potentieel zware boetes voor bedrijven die niet voldoen aan de regels.

Toch, ondanks deze juridische en technologische middelen, blijft de strijd tegen seksfakes complex. De anonimiteit van het internet biedt een schild voor de daders, waardoor het moeilijk is hen ter verantwoording te roepen. De oplossing kan liggen in het verminderen van deze anonimiteit, een discussie die steeds luider wordt in het licht van de schade die online kan worden aangericht. Het debat over privacy versus verantwoordelijkheid op het internet is actueler dan ooit, waarbij de balans tussen het beschermen van individuele vrijheden en het voorkomen van misbruik centraal staat.

De Toekomst van Technologie en Ethiek

"Navigeren door de Grenzen van AI en Privacy"

Terwijl we kijken naar de toekomst van de strijd tegen seksfakes, is het duidelijk dat zowel technologische innovatie als juridische vooruitgang cruciaal zijn. Maar minstens even belangrijk is de bewustwording en het maatschappelijk debat rond de ethiek van digitale creaties en de bescherming van individuele privacy en integriteit. De voortdurende ontwikkeling van AI en deepfaketechnologieën biedt ongekende mogelijkheden, maar ook ernstige risico's, vooral als deze technologieën worden misbruikt om schadelijke content te creëren en verspreiden.

De recente petitie "Disrupting the Deepfake Supply Chain" benadrukt een belangrijk aspect van deze strijd: het aanpakken van de bron van het probleem door de technologiebedrijven zelf. Dit initiatief roept op tot wetgeving die bedrijven dwingt hun technologieën zodanig te beveiligen dat het maken van schadelijke deepfakes moeilijker, zo niet onmogelijk wordt. Hoewel dit een ambitieus doel is, toont het aan dat het mogelijk is om druk uit te oefenen op de makers van deze technologieën om verantwoordelijkheid te nemen voor hun potentieel schadelijke impact.

Daarnaast heeft de zaak rond Taylor Swift laten zien dat publieke en maatschappelijke druk bedrijven kan bewegen tot actie. Microsoft heeft, als reactie op de seksfakes gemaakt met hun tool Designer, maatregelen genomen om het moeilijker te maken seksfakes van beroemdheden te creëren. Dit voorbeeld toont aan dat, hoewel technologiebedrijven een deel van het probleem kunnen zijn, ze ook een deel van de oplossing kunnen vormen wanneer ze worden aangespoord tot verantwoordelijkheid.

De recent goedgekeurde Europese AI Act onderstreept de noodzaak van een regelgevend kader dat de risico's van AI en deepfakes adresseert. Hoewel deepfakes momenteel als AI met "beperkt risico" worden beschouwd, is het duidelijk dat de potentieel schadelijke impact van deze technologieën een strengere regelgeving vereist. Het markeren van AI-gegenereerde content is een stap in de juiste richting, maar zoals gezien met seksfakes, is het slechts een deel van de oplossing. Er moet meer gedaan worden om de productie en verspreiding van schadelijke deepfakes te voorkomen.

Conclusie:

De strijd tegen seksfakes is een complexe uitdaging die een gecoördineerde aanpak vereist van wetgeving, technologie, en maatschappelijke actie. Door samen te werken kunnen we een omgeving creëren waarin de voordelen van AI en digitale innovatie kunnen bloeien, zonder dat de privacy en integriteit van individuen worden geschonden. Het is een strijd die niet alleen gaat over het aanpakken van de symptomen, maar ook over het aanpakken van de onderliggende oorzaken: de bronnen van schadelijke technologieën en de culturele en maatschappelijke normen die hun verspreiding faciliteren.

Terwijl we vooruit kijken, moeten we erkennen dat er geen eenvoudige oplossingen zijn. Maar door vastberadenheid, innovatie en samenwerking kunnen we stappen zetten om seksfakes en de schade die ze aanrichten, aan te pakken. Het is een strijd die de moeite waard is, niet alleen voor de bescherming van de slachtoffers van vandaag, maar ook voor het waarborgen van de digitale integriteit en veiligheid voor toekomstige generaties.

Begrippenlijst: Sleutelwoorden uitgelegd

• Deepfakes - Kunstmatig gecreëerde video's of audiofragmenten waarbij gebruik wordt gemaakt van AI om het gezicht of de stem van een persoon te vervangen door die van een ander.
• AI (Kunstmatige Intelligentie) - Computersystemen die taken kunnen uitvoeren die normaal menselijke intelligentie vereisen, zoals visuele perceptie, spraakherkenning en besluitvorming.
• Seksfakes - Een specifieke vorm van deepfakes waarbij het gezicht van een persoon zonder toestemming wordt gemonteerd op het lichaam van iemand in pornografisch materiaal.
• Wraakporno - Het zonder toestemming verspreiden van intieme beelden of video's van iemand, vaak als een daad van wraak of intimidatie.
• Portretrecht - Het recht van een persoon om controle te hebben over het gebruik van zijn of haar eigen afbeelding.
• Autoriteit Persoonsgegevens - De Nederlandse toezichthouder op het gebied van privacy. Deze autoriteit ziet toe op de naleving van de wetgeving voor de bescherming van persoonsgegevens.
• Smaad en laster - Uitlatingen die ten doel hebben iemands goede naam aan te tasten door het verspreiden van onware beschuldigingen.
• Inbreuk op privacy - Handelingen die indringen in het persoonlijke leven van een individu zonder toestemming, vaak door het ongeautoriseerd delen of gebruiken van persoonlijke informatie.
• Digital Services Act (DSA) - Een regelgevingskader van de Europese Unie bedoeld om een veiligere digitale ruimte te creëren waarin de digitale rechten van alle gebruikers beschermd worden.
• Onrechtmatige daad - Een handeling die schade toebrengt aan een ander waarvoor de dader wettelijk aansprakelijk kan worden gesteld.
• Europese AI Act - Een voorgestelde wetgeving van de Europese Unie gericht op het reguleren van het gebruik van kunstmatige intelligentie, met specifieke aandacht voor risicobeoordeling en compliance.

Test je kennis met onze Cybersecurity Quizzen!

Meer tips van de week

Inschrijven voor de nieuwsbrief