Afgezien van gewone risico’s die worden gelopen bij het beleggen, zoals ‘leg nooit al uw eieren in de zelfde mand!’, geldt in het beleggingswereldje verschillende uitgangspunten die u ter harte moet nemen wanneer u ‘out of the blue’ wordt benaderd om te beleggen in aandelen, cryptocurrency  of andere beleggingsvormen.  'Als een aanbod te mooi is om waar te zijn, dan is dat ook meestal niet waar'. Ook als u een uitzonderlijk beleggingsaanbod wordt gedaan onder tijdsdruk, moet u de boot afhouden.  

Er zijn verschillende hoofdvormen van beleggingsfraude

• Ponzifraude  Het beleggen via een ‘wonder’ belegger uit uw netwerk

Ponzifraude, werden meestal persoonlijk benaderd met als doel hen veelal geld te laten investeren in een project in het buitenland (wat de verificatie bemoeilijkt). Na aanvankelijke uitbetalingen van hoge rendementen, vallen de uitbetalingen stil en blijkt al het geïnvesteerde geld en de voorgespiegelde rendementen te zijn opgegaan aan veelal de extravagante levensstijl van de fraudeur.  Ook blijkt dat geld van nieuwe inleggers deels is gebruikt om de rendementen van eerdere inleggers uit te betalen.

Bij dit type van beleggingsfraude is heel vaak de verdachte in persoon bekend bij het slachtoffer, dan wel is de ‘wonderbelegger’ vanuit zijn netwerk bij hem geïntroduceerd.  Aangezien dit soort fraudeurs vaak zeer welbespraakt zijn en velerlei smoezen hebben om de uit te leggen waarom de beloofde uitbetalingen nog niet hebben plaatsgevonden is het noodzakelijk dat er tijdig aangifte van oplichting wordt gedaan bij de politie. Laat u dus niet aan het lijntje houden met allerhand loze beloften.

• Boilerroomfraude Het beleggen in waardeloze aandelen na aankoop via een callcenter

Een andere vorm van veel voorkomende beleggingsfraude is het aankopen via de telefoon van partijen goedkope (meestal Amerikaanse) aandelen die niet zijn genoteerd aan een betrouwbare aandelenbeurs.  Een aanbod via de telefoon gedaan vanuit een callcenter, veelal vanuit het buitenland, (ook wel ‘cold calls’ genoemd) wordt in het beleggersjargon boilerroomfraude genoemd, omdat de callcentermedewerkers er op getraind zijn potentiële beleggers (de ‘targets’), na een inleidend gesprek, onder tijdsdruk te zetten om hen zo te verlokken aandelen te kopen.

Na de aankoop van een kleine lokpartij en de uitbetaling van een hoge winst, wordt de belegger door getrainde verkoper aangemoedigd grotere partijen aandelen te kopen. Na meerdere aankopen en wanneer de belegger aandringt om zijn aandelen te verkopen om de winst op te strijken, blijkt de verkooporganisatie de telefoons niet meer te beantwoorden en is veelal ook de bijbehorende website uit de lucht.  De opgelichte slachtoffers blijven vervolgens radeloos achter.  Het leek allemaal voorspoedig te gaan en zowel de boilerroommedewerker als de organisatie kwamen aanvankelijk zeer professioneel over.

Het is noodzakelijk om bij de politie aangifte te doen van deze vorm van georganiseerde oplichting.

Omdat boilerroommedewerkers veelal werken vanuit het buitenland, onder valse naam en de bankrekening waarop de gelden zijn gestort leeg is dan wel is opgeheven, is het vooruitzicht van schadeloos gesteld worden door een uitspraak in een strafzaak bijna illusoir. Wanneer er sprake is van een ‘ongoing’ boilerroom, is de kans op betrapping op heterdaad en het oprollen van de boilerroomorganisatie al dan niet onder een andere naam reëler.  Dus doe aangifte, u vergroot daardoor de kans dat boilerroomfraudeurs op heterdaad kunnen worden betrapt, wanneer ze opnieuw actief worden onder een andere naam.   

• Pump & Dump aandelen fraude

Een pump en dump gaat als volgt in zijn werk:

De organisatie achter de verkoop van een aandeel met een lage koers, hypt de koers via allerhand berichten in forums op internet en op andere wijzen, waarna de resterende aandelen in het bezit van de organisatie, wanneer ze een hoog koersniveau hebben bereikt,  massaal in de verkoop worden gegooid. Het gevolg is dat door het dumpen van de aandelen de prijs van de aandelen instort en de aandelen bijna niets meer waard zijn.

Voorbeeld van een gehypt pennystockaandeel

• Een ‘pump and dump’  cryptovaluta fraude

 De organisatie achter de pump en dump koopt een willekeurige cryptovaluta of token goedkoop in. Wanneer het team genoeg van deze heeft gekocht gaat het team de aangekochte cryptovaluta hypen. Dit doet men vaak via Telegram groepen of via Facebook.

De mensen die worden bereikt met deze hype denken dat ze rijk kunnen worden wanneer ze de cryptovaluta kopen. Dus mensen kopen de cryptovaluta. Omdat de cryptovaluta nu gehyped is en mensen kopen, stijgt de koers. Het team achter de pump en dump verkoopt hun aangekochte cryptovaluta wanneer de koers een bepaald doel bereikt. Hierdoor daalt de koers hard. Veel mensen die in de pump en dump zijn gestapt verkopen daarom ook hun cryptovaluta in paniek. Vaak tegen grote verliezen.  (bron:  https://slimbeleggen.com/cryptopedia/p/is-pump-en-dump-en-hoe-herken)

Wat te doen als slachtoffer van beleggingsfraude?

• Stop met verder investeren via dit bedrijf. Zo beperkt u uw verlies; Laat u er zich niet van weerhouden hulp en advies te zoeken als er wordt aangedrongen op geheimhouding; Blijf bij uw eis om terugbetaling en laat u niet overhalen uw geld opnieuw te beleggen. Ook als er wordt aangedrongen uw rendement opnieuw te beleggen of als terugbetaling steeds met een smoes wordt uitgesteld.

• Neem telefoongesprekken zoveel mogelijk op en bewaar deze. Dit kan allemaal dienen als bewijs in een civiele zaak. Deze correspondentie is ook belangrijk voor politie en justitie.

• Neem contact op met de Autoriteit Financiële Markten (AFM). De AFM is toezichthouder op financiële ondernemingen in Nederland  en op buitenlandse ondernemingen die proberen financiële producten in Nederland aan beleggers te verkopen.

• De AFM kan met uw informatie gericht actie ondernemen. Zo onderzoekt AFM of de financiële onderneming de regels heeft overtreden. Zo nodig gaat de AFM met de onderneming een gesprek aan, legt een boete op of trekt de vergunning in. Wanneer er sprake is van strafbare feiten, bespreekt de AFM dit met de FIOD-ECD (Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst en de Economische Controledienst). De FIOD-ECD zijn de opsporingsdiensten voor de belastingdienst maar ook voor de AFM. Mocht de AFM adviseren om aangifte te doen bij de politie dan kunt u daarvoor een afspraak maken via tel. 0900-8844. 

• Dien een klacht in bij het Klachteninstituut Financiële Dienstverlening (Kifid), wanneer de verkooporganisatie in Nederland is gevestigd. Dit instituut beslecht geschillen tussen consumenten en financiële dienstverleners. Alle financiële dienstverleners in Nederland zijn verplicht aangesloten bij het Kifid. U kunt controleren of een financiële dienstverlener is aangesloten bij het Kifid

• Doe altijd aangifte bij de politie als de verkooporganisatie is gevestigd in het buitenland en neem alle documenten mee die u heeft ontvangen van de fraudeur ter staving van uw aankoop en om aan te tonen dat u opgelicht bent.  Dit zelfde geldt voor eventueel opgenomen telefoongesprekken.

• Informeer uw bank als uw rekeninggegevens bij de fraudeurs bekend zijn; Als u al betaald heeft, onderzoek dan hoe u uw geld terug kunt krijgen door na te gaan wat uw rechtspositie is en welke mogelijke juridische stappen u kunt nemen tegen de fraudeur.

• Neem contact op met uw rechtsbijstandsverzekeraar/ of doe een beroep op gespecialiseerde juridische ondersteuning wellicht kan bij een derde partij die nalatig is geweest jegens u een civiele claim worden weggelegd wegens onrechtmatige daad.

• Probeer contact te zoeken met andere gedupeerden die door de zelfde verkooporganisatie zijn opgelicht. Samen staan jullie sterker in een strafzaak, doordat de omvang van het gezamenlijke benadelingsbedrag  beter in beeld komt bij de politie en het openbaar ministerie. - en civiele zaak tegen eventuele  verdachten en derde partijen betrokken bij de fraude. 

• Ga niet zonder overleg met deskundigen in, op advertenties op internet,  waarin ‘Recovery fraud firms’ worden aangeprezen. Tegen betaling van een ‘fee’ op voorhand beweren ze juridische mogelijkheden te zien, om de schade te kunnen verhalen op de fraudeurs.  Veel van die Engelstalige websites leveren ondermaatse prestaties of  maken zelfs onderdeel van een grotere fraudeorganisatie gespecialiseerd in voorschotfraude.

Meer weten?

Het praktijkboek “Beleggen in gebakken lucht” uit 2009 van de hand van Frans Roest, heeft nog bijna niks aan actualiteitswaarde ingeboet en is o.a. te koop bij uitgeverij Kerckebosch.

Onderwerpen die in het boek aan de orde komen zijn:

• Werking en voorbeelden van Ponzi-zwendel, boilerroom-zwendel en piramidespelen

• Kenmerken die kunnen wijzen op een malafide beleggingsproduct

• Door zwendelaars gehanteerde technieken om investeerders te werven

• Bestuurlijke handhaving

• Hoofdlijnen Wft

• Toezicht en handhaving door AFM en DNB

• Strafrechtelijke handhaving

• Relevante strafbepalingen in strijd tegen beleggingsfraude

• Strafrechtelijke sanctiemogelijkheden

• Strafvorderlijke bevoegdheden

• Preventie, voorlichting, schadeloosstelling

Deze uitgave is een samenwerking van Uitgeverij-Studiecentrum Kerckebosch en SSR (Studiecentrum Rechtspleging)

Europol info